زماني كه با اعتياد دست وپنجه نرم مي كنين، ترك اون از نظر خودتون يك هدف غيرممكن مثل اينكه. مهم نيس تا چه حد غرقِ اعتياد شده باشين، اما آزادي از اون هيچ وقت غيرممكن نيس. با درمان درست، حمايت دور و بريا و يافتنِ دليل اصلي اعتياد، تغيير امكان پذيره. حتي اگه واسه ترك اعتياد سعي كردين و موفق نشده ايد، نبايد اميدتون رو از دست بدين. شك نداشته باشين واسه آزادي از اعتياد، مشكلاتي وجود دارن كه بايد اونا رو بگذرونين، اما همين كه به ترك اعتياد فكر كنين، يعني در راه بهبود قدم ورداشته ايد.
شكست دادن اعتياد: تصميم گيري واسه تغيير
واسه خيلي از كسائي كه گرفتارِ اعتياد هستن، قدم اول يا «تصميم گيري واسه تغيير» سخت ترين قدم هستش. اگه احساس مي كنين آمادگيِ تغيير رو ندارين، نگران نباشيد، چون اين دودلي طبيعي حساب مي شه. ترك اعتياد لازمه تغييرات زياديه، مثلا تغيير در:
- نحوه ي مقابله با استرس؛
- نحوه ي گذراندن اوقات فراغت؛
- نحوه ي انتخاب دوست؛
- نحوه ي تفكر درباره خودتون.
با وجود اينكه ميدونيد ماده مخدري كه گرفتارش هستين در زندگي شما مشكل ساز شده اما، طبيعيه كه واسه تركش به اختلاف داخلي دچار شيد. ترك اعتياد به زمان، انگيزه و حمايت دور و بريا نياز داره. شما حق دارين قبل از شروع درمان، موقعيت شخصي خودتون رو آزمايش كنين.
فكر كردن به تغيير
- مراقب زمان و ميزان مصرف تون باشين تا بتونين به نقش اعتياد در زندگي تون بهتر پي ببرين.
- فهرست مشكلات و امتيازات ترك اعتياد، همين طور هزينه ها و امتيازات نبود ترك اعتياد رو تهيه كنين.
- به چيزايي كه در زندگي واسه تون مهم هستن، فكر كنين: همسر، فرزندان، شغل، سلامتي و علايق تون. اعتياد شما چه تأثيراتي بر اونا مي ذاره؟
- نظرِ فردي رو كه به اون اعتماد دارين درباره اعتيادتان بپرسيد.
- از خودتون بپرسيد چه چيزايي مانع تغيير شما مي شن و چه چيزايي مي تونن به تغيير شما كمك كنن؟
آمادگي واسه ترك اعتياد در ۵ مرحله مهم
- دلايل ترك اعتياد رو به خودتون يادآوري كنين.
- سعياي گذشته خود رو واسه ترك اعتياد بررسي كنين. اقدامات موثر يا بي فايده رو شناسايي كنين.
- اهداف دقيق و قابل اندازه گيري اي رو واسه خودتون مشخص كنين، مثلا روز خاصي واسه شروع ترك اعتياد يا محدود كردنايي واسه مصرف مواد مخدر.
- تموم چيزايي رو كه يادآور اعتياد شمان از خونه، محل كار و جاياي ديگر دور كنين.
- به خونواده و دوستان خود اعلام كنين كه قصد ترك اعتياد دارين و از اونا خواسته حمايت كنين.
آشنايي با گزينه هاي درماني
پس از اينكه تصميم به ترك اعتياد گرفتيد، وقتِ اينه كه به دنبال گزينه هاي درماني تون بريد. هنگام سبك سنگين كردن گزينه هاي درماني به ياد داشته باشين كه:
هيچ درماني واسه همه موثر نيس. افراد مختلف نيازاي متفاوتي دارن. درمان اعتياد بايد با موقعيت فرد معتاد متناسب باشه. يافتن يك برنامه درست واسه ترك اعتياد خيلي مهمه.
در مراحل ي درمان نبايد فقط به اعتياد فرد پرداخته شه. اعتياد كل زندگي فرد رو تحت اثر قرار مي ده، مثل روابط، شغل، بهداشت و سلامت رواني. موفقيت درمان به ايجاد يك راه جديد واسه زندگي و يافتن دلايلِ اصلي روي آوردن به اعتياد بستگي داره. مثلا، ممكنه وابستگي به مواد مخدر به دليل نبود توانايي فرد در مديريت استرس باشه كه در اين صورت، فرد بايد راه هاي سالم تري رو واسه مقابله با موقعيتاي استرس زا پيدا كنه.
تعهد و پيگيري واسه به نتيجه رساندن مراحل ي درمان مهمه. ترك اعتياد يك مراحل ي سريع و آسون نيس. كلا، هرچه سابقه اعتياد فرد طولاني تر باشه، مراحل ي درمان اونم طولاني تر هستش. در هر صورت، مراقبتاي دراز مدت تكميلي واسه بهبود، لازمن.
جاياي خيلي واسه دريافت كمك وجود دارن. همه افراد به سم زدايي مراقبت شده ي پزشكي يا اقامت دراز مدت در مراكز ترك اعتياد نياز ندارن. مراقبتي كه فرد معتاد به اون نياز داره به عوامل مختلفي بستگي داره، مثل سن، سابقه اعتياد و شرايط پزشكي يا رواني. علاوه بر پزشكان و روان شناسان، خيلي از روحانيون، مددكاران اجتماعي و مشاوران واسه درمان اعتياد خدماتي رو ارائه مي كنن.
زماني كه تصميم به ترك اعتياد گرفتيد، علاوه بر ترك، واسه هرگونه مشكل پزشكي يا رواني ِ ديگري هم كه به اون دچاريد، كمك بگيرين. شانس موفقيت شما در ترك اعتياد با درمان كامل ، بيشتر مي شه. لب كلام اينه كه فرد معتاد از يك تيم يا مركز درماني، خدمات ترك اعتياد و سلامت روان رو توأم دريافت كنه.
خواسته كمك
سعي نكنين به تنهايي اعتياد خود رو ترك كنين. موفقيتِ هر راه و روش درماني، به داشتن تشويق كننده و پشتيبان بستگي داره. هرچقدر دور و بريا بيشتري واسه دل گرمي و مشورت داشته باشين، شانس درمان تون بيشتر مي شه.
به حمايت خونواده و دوستان نزديك خود اميد داشته باشين. حمايت اين افراد سرمايه باارزشي در مراحل بهبوده. اگه به خاطر شكستاي گذشته تون در ترك اعتياد، تمايلي به پناه آوردن به عزيزان خود ندارين از مشاور خواسته كمك كنين.
با آدماي سالم روابط اجتماعي برقرار كنين. اگه زندگي اجتماعي شما در گذشته به مواد مخدر متكي بوده، چاره اي جز قطع روابط ناسالم و ايجاد روابط جديد نخواهيد داشت. ايجاد رابطه با دوستان سالم و دل سوز كه از شما در مراحل ي درمان حمايت كنن، خيلي مهمه. سعي كنين در يك كلاس ثبت نام كنين، در رويدادهاي اجتماعي مشاركت داشته باشين و به گروه هاي مدني ملحق شيد يا در انجمناي خيريه داوطلبانه شركت كنين.
به كمپاي ترك اعتياد بريد. اين كمپا فضاي امن و مجهزي رو واسه گذراندنِ زمان درمان فراهم مي كنن، به ويژه واسه كسائي كه سرپناهي ندارن يا در محيطي زندگي مي كنن كه بيشتر افراد آلوده به مواد مخدر هستن.
جلسات درماني رو جدي بگيرين. به كمپاي ترك اعتياد كه داراي تابلو و مجوز رسمي از سازمان بهزيستي هستن مراجعه كنين و در جلسات آزاد اونا شركت كنين تا با تجربيات بقيه در مورد ي ترك اعتياد و كارايي كه واسه پاك ماندن انجام دادن، آشنا شيد. سپري كردن زمان با كسائي كه مشكل شما رو درك مي كنن و راه بهبود رو گذروندن، خيلي مؤثره.
يادگيريِ روشاي سالم واسه مقابله با استرس
پس از فكر كردن به تغيير و شروع درمان، بازم بايد با مشكلاتي روبرو شيد كه باعث اعتياد شما شدن. در گذشته واسه فرونشاندن احساسات دردناك، آروم كردن خودتون پس از يك روز سخت يا فراموش كردن مشكلات ، از مواد مخدر استفاده كردين؟ زماني كه مراحل ي درمان رو شروع مي كنين، ممكنه دوباره سروكله ي اين احساسات منفي (كه قبلا سعي مي كردين با مواد مخدر سركوب شون كنين)، پيدا شه. واسه موفقيتِ درمان، اول بايد مشكلات پايه اي زندگي تون رو حل كنين.
زماني كه مشكلات پايه اي زندگي تون رو حل كردين، بعضي وقتا ممكنه استرس، تنهايي، نااميدي، خشم، شرمساري و استرس رو تجربه كنين، اما فراموش نكنين كه همه اين احساسات طبيعي هستن. يافتن راه هاي سالمِ مقابله با اين احساسات هنگام بروز اونا، بخش مهمي از درمان و بهبود شما هستش.
از بين بردن استرس بي مواد مخدر
اعتياد معمولا از سعياي نادرست واسه مديريت استرس نشأت ميگيره. خيلي از آدما واسه آروم كردن خودشون پس از اتفاقات استرس زا و تلخ يا سرپوش گذاشتن روي خاطرات و احساسات دردناك، به الكل و مواد مخدر پناه ميارن، اما واسه مديريت استرس، راه هاي سالم تري هم هست.
شما مي تونين مشكلات تون رو بي تكيه به اعتياد مديريت كنين. راه حلاي سريع و جور واجورِ مقابله با استرس واسه يه سري از آدما بهتر از بقيه جواب مي ده. نكته ي مهم اينه كه راه حل مناسب خودتون رو پيدا كنين. زماني كه به توانايي خودتون واسه مقابله ي سريع با استرس اطمينان پيدا كنين، روبرو شدن با احساسات شديد ديگر مثل گذشته، تهديدآميز يا دردناك نخواهد بود.
- ورزش كنين. پياده رويِ سريع مي تونه واسه تغيير روحيه ي شما كافي باشه. يوگا و مديتيشين هم روشاي خوبي واسه سركوب استرس و يافتن تعادل هستن.
- از محيطي كه در اون با استرس روبرو شدين، دوري كنين. از نور آفتاب، هواي تازه و تماشاي مناظر زيباي بيرون لذت ببرين.
- سعي كنين از نوازش گربه، سگ يا هر حيوان خونگي ديگري كه دارين، آرامش بگيرين.
- از حس بويايي تون بهره بگيرين. گلا يا دانه هاي قهوه رو بو كنين يا از بوييدن عطري لذت ببرين كه خاطرات شيريني از گذشته رو به ياد شما مياره. چشمان تون رو ببنديد و اون خاطرات شيرين رو تجسم كنين تا استرس رو از خودتون دور كنين.
- از خودتون پذيرايي كنين. واسه خودتون چاي بريزين، به گردن و شونِه هاتون نرمش بدين. دوش آب گرم بگيرين.
باعثا و تمايلات شديد خود رو كنترل كنين
بهبود شما به پاك شدن تون ختم نمي شه. مغز شما واسه بهبود و بازسازيِ ارتباطات گذشته به زمان نياز داره. بين اين بازسازي، ممكنه دوباره به مصرف مواد مخدر تمايل پيدا كنين، اما مي تونين با دوري از آدما، جايا و موقعيتايي كه باعث تمايل شما به مصرف مواد هستن، از روند بهبود خود پشتيباني كنين.
از دوستاني كه مواد مصرف مي كنن دوري كنين. با اين افراد رفت و اومد نكنين. با كسائي رابطه داشته باشين كه از تصميم شما واسه ترك اعتياد حمايت مي كنن، نه كسائي كه سعي مي كنن شما رو به عادتاي خراب كردن كننده گذشته جهت بدن.
از نوشيدن مشروبات الكلي خودداري كنين. مشروبات الكلي موجب تضعيف خودمون داري و قضاوت شما مي شن و تضعيف اين دو خيلي آسون شما رو به مصرف مواد مخدر جهت مي ده. متأسفانه رسيدن به مواد مخدر خيلي سخت نيس و وسوسه ي مصرف مواد حتي در زمان درمان هم زياد هستش. پس بهترين كار اينه كه از هرگونه موقعيت و محيطي كه به نحوي با مواد مخدر در ارتباطه، دوري كنين.
اطلاعات درستي رو درباره سابقه اعتياد خود به درمان گر بدين. اگه از مصرف داروهاي خونه منع شدين، اما به خدمات پزشكي يا دندان پزشكي نياز دارين و درد مي كشين، رو راست بگيد و خواسته كمك كنين تا راه چاره اي به شما پيشنهاد بشه يا كمه كمِ داروهاي لازم واسه شما تجويز شن. شما هيچوقت نبايد به خاطر اعتيادي كه گريبان گير شما بوده، احساس شرم يا پستي كنين يا از مصرف دارو واسه آرامش درد منع شيد. در صورت مشاهده ي اينجور رفتارهايي، واسه ترك اعتياد بايد به مراكز ديگري مراجعه كنين.
در استفاده از داروهاي نسخه دار با احتياط باشين. از اين داروها خودداري كنين يا اگه مجبور به استفاده از اونا هستين، خيلي طرف احتياط رو رعايت كنين. داروهايي كه وسوسه يا احتمالِ سوءاستفاده از اونا بالاست، عبارتند از: خونها، قرصاي خواب آور و داروهاي ضد استرس.
مقابله با تمايل به مصرف مواد مخدر
بعضي وقتا نميشه جلوي تمايلات رو گرفت، پس آشنايي با راه هاي مقابله با اين وسوسها مهم و ضروريه:
- خودتون رو سرگرم فعاليتي كنين كه حواس تون رو پرت كنه: كتاب بخونين، با دوستان تون ملاقات كنين، به سينما بريد، خودتون رو غرق يك سرگرمي كنين، پياده روي يا ورزش كنين. زماني كه خودتون رو سرگرم اين كارا كنين، ميل به مصرف مواد مخدر كاهش پيدا ميكنه.
- درباره اين تمايل با بقيه صحبت كنين: هر زمان كه تمايل به مصرف مواد مخدر به سراغ تون اومد، اين موضوع رو با دوستان يا اعضاي خونواده در بين بذارين. صحبت كردن مي تونه در شناسايي دقيق منبع اين تمايل، خيلي مفيد باشه. امتياز ديگر صحبت كردن اينه كه معمولا باعث فرونشاندن اين تمايل خراب كردن كننده مي شه و به حفظ تعهد شما واسه ترك اعتياد كمك مي كنه. پس، نبايد تمايل به مصرف مواد مخدر احساس بدي رو در شما بسازه، چون خيلي آسونِ صحبت كردن با بقيه مي تونين با اون مقابله كنين.
- مِيل سواري كنين: خيلي از آدما سعي مي كنن در برابر تمايلات خود مقاومت كنن، در حالي كه بعضي از اين تمايلات اون قدر قوي هستن كه نميشه اونا رو نديده گرفت. زماني كه با اين تمايلات روبرو مي شيد، بهتره مثل يك موج سوار روي امواج تمايلات منفي سوار شيد تا اوج بگيرن، بشكنند و آخرسر به امواج كف آلودِ ضعيف تبديل شن. به اين تكنيك «ميل سواري» ميگن.
- افكارتان رو به رقابت بكشين و اونا رو تغيير بدين: خيلي از آدما هنگام روبرو شدن با ميل شديد به مصرف مواد، فقط اثراتِ مثبت مواد مخدر رو به ياد ميارن و نتايج منفي اونو فراموش مي كنن. پس، بهتره به خودتون يادآوري كنين كه اگه دوباره به مواد روي بيارين، حال تون بهتر نخواهد شد و هر تلاشي كه واسه ترك اعتياد كردين، به هدر خواهد رفت. مهم تر از همه، عزيزان تون رو نااميد مي كنين. واسه اينكه اين نتايج رو فراموش نكنين، مي تونين اونا رو روي يك كارت كوچيك بنويسين و هميشه همراه خود داشته باشين.
اين چار راه حل از طرف «مؤسسه ي ملي سوءمصرف مشروبات الكلي و اعتياد به الكل» اقتباس شده.
يك زندگي با معني و خالي از مواد مخدر بسازيد
شما مي تونين با داشتنِ فعاليتا و علايقي كه به زندگي تون معنا ميدن، از خودتون در برابر وسوسهاي بازگشتن به اعتياد، محافظت كنين. خيلي مهمه كه به كارايي مشغول شيد كه از انجام شون لذت مي برين و به شما احساس مفيد بودن ميدن. زماني كه زندگي شما پُر از فعاليتاي مفيد و هدفمند شه، ديگر اعتياد جذابيتي واسه شما نخواهد داشت.
يك سرگرمي جديد پيدا كنين: كارايي رو بكنين كه شما رو به تخيل و خلاقيت وامي دارن. خودتون رو سرگرم كارايي كنين كه هميشه دوست داشتين روزي اونا رو بكنين.
سرپرستي يك حيوان خونگي رو قبول كنين: بله! قبول كردن يك حيوان خونگي مسئوليت مهميه، اما اين احساس رو به شما مي ده كه موجود ديگري شما رو دوست داره و به مراقبتايي كه از اون مي كنين نيازمنده. ، وجود حيوان خونگي باعث مي شه به خاطر اون از خونه بيرون بريد و فعاليت جسمي تون رو بيشتر كنين.
عضو فعالي از جامعه ي خود باشين: مشاركت و فعاليت در گروه هاي اجتماعي سالم رو جانشينِ اعتياد خود كنين. داوطلبانه در مساجد، انجمناي خيريه و هر جاي ديگري كه وجودتون مي تونه واسه بقيه مفيد باشه، شركت كنين.
اهداف معناداري رو واسه خودتون مشخص كنين: داشتن هدفي كه به اميد رسيدن به اون سعي كنين مثل پادزهر قدرتمندي در برابر اعتياد عمل مي كنه. مهم نيس اين اهداف چه باشن بلكه مهم اينه كه شما اهدافي دارين و واسه رسيدن به اونا مصمم هستين.
مراقب سلامتي تون باشين: ورزش منظم، خواب كافي و عادات غذايي سالم به بالا نگه داشتن سطح انرژي و پايين نگه داشتن سطح استرس شما كمك مي كنن. هر چقدر بيشتر بتونين سالم بمونين و احساس جسمي خوبي داشته باشين، پاك ماندن تون آسون تر ميشه.
اجازه ندين برگشت كردن اعتياد بر شما مسلط شه
برگشت كردن اعتياد، بخش رايجي از مراحل ترك اعتياده. با اينكه برگشت كردن اين مريضي اتفاق نااميدكننده ايه، اما مي تونه فرصتي واسه مرور اشتباهات گذشته، شناسايي باعثاي بيشتر و اصلاح روند درمان باشه.
چه عواملي باعث برگشت اعتياد مي شن؟
باعثاي متنوعي مي تونن افراد رو در خطرِ بازگشت به الگوهاي مخرّب قديمي قرار بدن. دلايل يا زمينه هاي برگشت اعتياد واسه هر فردي متفاوت از ديگريه. بعضي از دلايل عادي اون عبارتند از:
- احساسات منفي (خشم، غم، آسيب روحي يا استرس)؛
- احساسات مثبت (اينكه بخواهيد حال تون از اون چه كه هست بهتر بشه)؛
- ناراحتي جسمي (مشكلاتِ ترك اعتياد يا درد فيزيكي)؛
- آزمودنِ خودمون داري («من مي تونم فقط يك نخ سيگار بكشم و وسوسه نشم»)؛
- دعوا با بقيه (جروبحث با همسر، خونواده يا دوستان نزديك)؛
- فشارهاي جامعه واسه مصرف (تصور اينكه مصرف مواد مخدر چيز غير معمولي نيس)؛
- مهمانيا و اوقات خوش با خونواده با دوستان.
نكته ي مهمي كه بايد به ياد داشته باشين اينه كه برگشتِ اعتياد به معناي شكست مطلق درمان نيس. هيچوقت اميدتون رو از دست ندين. با دكتر يا مشاور خود تماس بگيرين و دوباره در جلسات ترك اعتياد شركت كنين. زماني كه دوباره واسه ترك اعتياد آمادگي پيدا كردين به باعثايي كه باعث برگشت اعتياد شما شدن، قدمايي كه اشتباه برداشتيد و قدمايي كه مي تونستيد وردارين، فكر كنين. هر زمان كه اراده كنين مي تونين دوباره مراحل ي ترك اعتياد رو از نو شروع كنين و از تجربه شكستاي قبلي خودتون و بقيه واسه تقويت تعهد دوباره ي خودتون بهره بگيرين.
برگرفته از: Helpguide.org
"