ويژگي هاي سيستم اقتصادي
مديريت شركت بايد تغييراتي را كه در ساختار اقتصادي رخ مي دهد بپذيرد. وي نمي تواند تغييري در آنها ايجاد كند بلكه بايد تعديلات لازم را در عمليات شركت در جهت اين سيستم پياده سازد. شركت هاي بزرگ داراي سازمان هستند اما شركت هاي كوچكتر بيشتر در معرض خطر ورشكستگي قرار دارند، چون شركت هاي بزرگ بهتر مي توانند در شرايط نبود ثبات بازار، مقاومت نمايند.
2-9-1-2 رقابت
يكي از دلايل ورشكستگي رقابت است، اما مديريت كارا نقطه ي مقابل اين دليل است.
2-9-1-3 تغييرات در تجارت و بهبودها و انتقالات در تقاضاي عمومي
اگر شركت ها از بكارگيري روش هاي مدرن و شناخت وسيع و به موقع خواسته هاي مصرف كننده جديد ناتوان باشند؛ شكست مي خورند.
2-9-1-4 نوسانات تجاري
مطالعات نشان داده است كه ناسازگاري بين توليد و مصرف، عدم استخدام، كاهش در ميزان فروش، سقوط قيمت ها و . . . باعث افزايش تعداد شركت هاي ورشكسته شده است. به هر حال نبود آرامش موقت عامل زيربنايي ورشكستگي شناخته نشده است.
2-9-1-5 تأمين مالي
پروفسور ناماكي[1] با استفاده از داده هاي بانك جهاني براي دوره ي 1980-1990 عنوان كرد كه مشكلات مرتبط با تعميم مالي، بيشتر از شرايط اقتصادي، باعث ورشكستگي شركت هاي كوچك مي شود.
2-9-1-6 تصادفات
برخي از عوامل بسيار فراتر از كنترل شركت هستند؛ مانند رويدادهاي طبيعي، برخي از آنها به نام اعمال خداوند معروفند. اين گروه در همه ي جوامع صرف نظر از سيستم خاص اقتصادي آنها ديده مي شود(حاجي ها، 1381).
2-9-2 دلايل درون سازماني
نيوتن (1998) عوامل درون سازماني ورشكستگي واحدهاي تجاري را عواملي مي داند كه مي توان با برخي اقدامات واحد تجاري از آنها جلوگيري كرد. اغلب اين عوامل ناشي از تصميم گيري غلط است و مسئوليت آنها را بايد مستقيماً خود واحد تجاري دانست.
از نظر او اين عوامل عبارتند از:
| دلايل درون سازماني ورشكستگي |
| ايجاد و توسعه بيش از اندازه اعتبار |
| مديريت ناكارا |
| سرمايه ناكافي |
| خيانت و تقلب |
2-9-2-1 ايجاد و توسعه بيش از اندازه اعتبار
اگر شركت اعطاي اعتبار به مشتريان را بيش از اندازه توسعه بخشد، در دريافت ديون از بدهكاران دچار مشكل مي گردد. توزيع كننده ها در صورت فروش كالا به مصرف كننده قادر به پرداخت بدهي هايشان هستند؛ پس اعتبارات اعطا شده از توليدكننده به توزيع كننده و نهايتاً به مصرف كننده توسعه داده مي شود. در اين حالت يك زنجيره اعتبار ايجاد مي شود و اگر يك حلقه در اين زنجيره برشكست شود خطر سقوط همه ي زنجيره وجود دارد. راه حل مناسب افزايش بررسي هاي اعتباري و محدود كردن حدالامكان فروش هاي نسيه است. گرچه ممكن است برخي از شركت ها فكر كنند كه از دست دادن فروش هاي نسيه، زيان بيشتري از سوخت شدن برخي از مطالباتشان براي آنها به همراه دارد، اما تصميم غلط درباره اعطاي اعتبار ممكن است باعث ايجاد ريسك در فعاليت مالي خود شركت گردد و اين زيان هاي اعتباري غير معمول، ممكن است ساختار مالي شركت را براي ادامه فعاليت تضعيف نمايد.
2-9-2-2 مديريت ناكارا
فقدان آموزش، تجربه، توانايي و ابتكار مديريت، واحد تجاري را در باقي ماندن در عرصه رقابت و تكنولوژي دچار مشكل مي سازد. بيشترين تعداد ورشكستگي ها به اين دليل بوده اند: عدم همكاري و ارتباط مؤثر مديريت با افراد حرفه اي هم در اين طبقه قرار مي گيرد. نيوتن (1998) عنوان كرد كه مديريت ناكارا نمي تواند از عواملي چون فروش هاي ناكافي (كه منجر به ناكافي بودن سود براي باقي ماندن شركت در عرصه تجارت مي گردد)، قيمت گذاري نامناسب (كه موجب پذيرش زيان روي يك قلم يا سود بسيار اندك مي شود)، استفاده نادرست از دريافتني ها و پرداختني ها (عدم موفقيت در گرفتن تحقيقات عمده و عدم پرداخت بدهكاراني كه داراي وضع وخيم هستند)، هزينه هاي سربار و عملياتي بيش از اندازه و مخارج بهره ي بدهي هاي درازمدت بيش از اندازه (كه همه هزينه هاي ثابت هستند كه در مقابل درآمد قرار دارند و باعث بالا رفتن نقطه ي سر به سر مي شوند)، سرمايه گذاري هاي بيش از اندازه در دارايي هاي ثابت و موجودي ها (كه باعث محدوديت وجوه در دسترس نبودن آن براي ايفاي ساير تعهدات مي گردد)، سرمايه در گردش ناكافي و نقدينگي ضعيف (به خاطر بدهي جاري بيش از حد در نتيجه تحصيل دارايي هاي ثابت با استفاده از اعتبار كوتاه مدت)، ساختار سرمايه غير موزون (نسبت نامطلوب بدهي به سرمايه)، پوشش بيمه اي نامناسب (در مقابل زيان هاي ناشي از آتش سوزي، سرقت و . . . )، روش ها و ثبت هاي نامناسب حسابداري (كه باعث دسترسي نداشتن مديريت به اطلاعات موردنياز براي شناسايي مشكل و پيشگيري از آن مي گردد)، رشد بيش از اندازه (رشد سريع نياز به وجه نقد بالا مي گردد كه ممكن اسن شركت در كوتاه مدت قادر به ايفاي آن نباشد و براي دستيابي به آن متحمل هزينه بهره گردد) و محدوديت ريسك (شركت هايي كه مصرف كنندگان متنوعي ندارند در صورت سوخت شدن يك فروش نسيه يا ورشكستگي يك مصرف كننده به سرعت ورشكسته مي شوند) جلوگيري كند و هر يك از آنها ممكن است منجر به سقوط شركت گردد.
2-9-2-3 سرمايه ناكافي
در صورتي كه سرمايه كافي نباشد، شركت ممكن است قادر به پرداخت هزينه هاي عملياتي و تعهدات اعتباري در سررسيد نگردد؛ با اين حال دليل اصلي مشكل، معمولاً سرمايه ناكافي نيست و ناتواني در مديريت اثربخش سرمايه، مسأله اصلي است.
2-9-2-4 خيانت و تقلب
تعداد اندكي از ورشكستگي ها با برنامه ريزي، ساختگي و بر اثر تقلب مي باشد.
[1] Namaki