ركن رواني جرم هتك حيثيت رايانه اي
عمد رفتاري مرتكب يعني اينكه مرتكب يكي از سه رفتارِ نشر، در دسترس قرار دادن و نسبت دادن را با اراده آزاد و با خواست خويش انجام دهد. همچنين بايد عمد غايي داشته باشد يعني رفتارهاي سه گانه را به قصد اضرار به غير يا تشويش اذهان عمومي يا مقامات رسمي انجام دهد. آگاهي به مقام شخص و ماهيت شخص حقيقي و حقوقي و نيز آگاهي به خلاف حقيقت بودن اقدام وي نيز جزء ديگر از ركن رواني است.[1]
دانلود متن كامل پايان نامه با موضوع:تحليل جرم شناختي جرايم اينترنتي
دسته بندي جرم سايبري در سايت ايرانداك
فصل هفتم از بخش يكم جرايم رايانه اي باعنوان ساير جرايم و در طي (م 753 ق م ا ) جرايم ديگري را در واقع جرايم پايه اي رايانه اي محسوب مي شوند، مطرح نموده است.توليد يا انتشار ياتوزيع يا در دسترس گذاري يامعامله نرم افزارهاي مجرمانه.
موضوع جرم مد نظر، بد افزار يا نرم افزارهاي زيان آور مي باشد يعني نرم افزارهايي كه براي رفتار غير قانوني و زيان آور، توليد ياپخش مي شوند. نظير: ويروس رايانه اي، كرم ها و ... .رفتارهاي پيش بيني شده در بند الف م 25 ق جرايم رايانه اي عبارتند از: توليد، انتشار، توزيع، در دسترس قرار دادن يا معامله. هريك از اين رفتارها به طور جداگانه، بزه محسوب مي شوند. براي ركن رواني بزه مندرج در م25 ق جرايم رايانه اي دو جزء عمد رفتاري يعني عمد در ارتكاب رفتارهاي توليد، انتشار، توزيع، در دسترس قرار دادن يامعامله و همچنين آگاهي و علم نسبت به اينكه نرم افزار يا هر نوع ابزار الكترونيكي صرفاً به منظور ارتكاب جرايم رايانه اي به كار مي رود، ضروري است.حبس از نود و يك روز تا يكسال ياجزاي نقدي از پنج ميليون(000/000/5) ريال تا بيست ميليون (000/000/20) ريال يا هردو مجازات، كيفر مقرر براي بزه موضوع بند الف م 25 ق جرايم رايانه اي مي باشد[2].
گفتار چهارم-مصاديق جرايم هتك حيثيت رايانه اي
بند اول-انتشار محتواي مجرمانه
انتشار محتوي مجرمانه را شايد بتوان شايع ترين جرم رايانهاي در نظر گرفت كه هر كس كه در خانه رايانهاي متصل به اينترنت داشته باشد به راحتي مي تواند عمق و گستره اين جرم را دريابد. درفضاي مجازي مي توان محتواي مجرمانه را در قالب عكس ها، فيلم هاي مستهجن و غير اخلاقي و مطالب ضد ارزشي و ضد فرهنگي، دروغ و توهين و افترا، نشر اخبار غير واقع عليه اشخاص، گروه ها و دولت ها و حتي مذاهب مشاهده كرد.
رابطه جرم با انتشار اين نوع مطالب اين است كه غالباً بنا به آزادي بي حد و حصر در غرب و آن چه آن را جريان آزاد اطلاعات مي دانند، سايت ها به راحتي به پخش اين نوع مسائل مبادرت مي ورزند به گونه‌اي كه بيشتر محتواي مجرمانه از اين طريق منتشر مي شود و انتقال تصاوير و اطلاعات از طريق شبكه هاي اطلاع رساني مرز جغرافيايي نمي شناسد.
بر اين اساس به طور آشكار حاكميت ملي كشورهايي كه خواهان بعضي مطالب ارسالي نيستند نقض مي شود به عنوان مثال انتقال تصاوير و اطلاعات غير قانوني فرامرزي هم چنان به عنوان يكي از مشكلات لاينحل اينترنت باقي مانده است.انتشار برخي اطلاعات و تصاوير ممكن است در كشوري غير قانوني محسوب شود، ولي در كشور ديگر قانوني باشد. در اين صورت حتي اگر ناشر آن نيز مشخص شود، امكان تعقيب قانوني وي در فراسوي مرزها بدون موافقت مراجع قانوني كشور محل اقامت ناشر وجود ندارد.
در قانون، موادي را براي افشاي فحشاء وضع شده است كه در صورت ارتكاب به اين عمل مجازاتي را براي آن معين نموده اند، مانند:
1-اشاعه فحشا و منكرات [3]
2-تحريك، تشويق، ترغيب، تهديد يا دعوت به فساد و فحشا و ارتكاب جرايم منافي عفت يا انحراف جنسي [4]
3- انتشار، توزيع و معامله محتواي خلاف عفت عمومي (مبتذل و مستهجن) [5]
4- تحريك، تشويق، ترغيب، تهديد يا تطميع افراد به دست يابي به محتويات مستهجن و مبتذل [6]
5-استفاده ابزاري از افراد (اعم از زن و مرد) در تصاوير و محتوي، تحقير و توهين به جنس زن، تبليغ تشريفات و تجملات نامشروع و غير قانوني [7]
در جامعه ايران انتشار مطالب و تصاوير كه منجر به هتك حيثيت رايانه اي شود، علاوه بر منع قانوني، عقلي و اخلاقي داراي قبح شرعي نيز مي باشد و طبق قانون مجازات اسلامي مجازات اشخاصي كه مرتكب جرايم بالا شوند به حبس تعزيري و جزاي نقدي از يك ميليون و پانصد هزار ريال تا شش ميليون ريال و تا 74 ضربه شلاق يا به يك يا دو مجازات مذكور محكوم خواهند شد.[8]
بند دوم- قوادي
دومين جرمي كه مي توان جزو جرايم هتك حيثيت رايانه اي و از شايع ترين آنها دانست قوادي مي باشد.از جمله گناهاني است كه شارع مقدس براي آن حد تازيانه 75ضربه مشخص نموده است «قيادت» مي باشد.طبق تعريفي كه در كتاب لمعه و شرح آن آمده است: «قيادت عبارت است از اين كه: كسي، دو فاعل عمل فحشا مانند زنا، لواط و مساحقه را به هم برساند و ميان آن دو وساطت نمايد.[9]
از زبان فقها و از جمله شيخ مفيد، شيخ طوسي، سيد مرتضي و امام خميني استفاده مي شود كه قيادت جمع كردن و دلالي گناه فحشا بين مردان و زنان يا بين مردان و مردان و نوجوانان (پسربچه‌ها) است. ولي در مورد جمع ديگري از اصحاب اماميه از جمله ابن حمزه، ابن زهره، ابوالصلاح حلبي، قطب الدين البيهقي، شهيد اول و ثاني، سيد طباطبايي و مرحوم خويي استفاده مي شود. بلكه تصريح در كلامشان است كه دلالي بين مردان و زنان براي زنا، مردان و مردان و پسر بچه ها براي لواط و بين زنان و زنان براي سحق را نيز شامل مي شود.
قانون مجازات اسلامي فعلي نيز كه بر اساس نظر مشهور فقهاء تنظيم شده، در ماده 240 قوادي را چنين تعريف كرده است: «قوادي عبارت از به هم رساندن دو نفر يا چند نفر براي زنا يا لواط است».حال با توجه آشنايي مختصر از قوادي، قيادت به وسيله رايانه و اينترنت، چگونه محقق مي شود. آيا ارائه آدرس و شناساندن طرف در صدق قيادت كافي است، يا آن كه علاوه بر آن بايد آن دو را به يكديگر آشنا سازد، يا آن كه بالاتر از آن مقدمات اجتماع آنها را فراهم كند و يا بالاتر موفق به جمع آن دو شود و يا اين كه نه، هيچ كدام از آن ها كافي نيست، بلكه تحقق زنا و لواط شرط است؟
دامنه جرم قوادي درحالت سنتي خود محدود به دو يا چند نفر مي شد، در حالي كه قوادي از طريق رايانه با يك دنيا سر و كار دارد و مجرم مي تواند ابتدا توسط داده هاي مستهجن و غير اخلاقي، افكار افراد را تحت تأثير قرار دهد و سپس در موقع مناسب هدف نهايي خود را اجرا نمايد. پس در پاسخ به اين سئوال كه آيا قوادي توسط رايانه هم صورت مي پذيرد يا خير؟ بايد اذعان داشت: بله، براي هر كسي كه كمي با رايانه و اينترنت آشنايي داشته باشد، قوادي با رايانه نه تنها ممكن، بلكه بسيار سهل و بي درد سر است[10].
توسعه روز افزون كاربرد علوم فناوري و اطلاعات و استفاده فراگير شخصيت هاي حقيقي و حقوقي از گستره آن و هم چنين توسعه همه جانبه ارتباطات، شبكه‌هاي مختلف، اينترنت و... در تمام جوامع و تأثير آن در روابط اجتماعي باعث شده است كه تهديدهايي عليه روابط و مناسبت‌ها وجود داشته باشد و به نحوي كه امروزه يكي از مهم ترين چالش هاي جوامع به ويژه خانواده‌ها، عدم توجه و آگاهي به حقوق و تكاليف قانوني است.در قوانين ملي و بين المللي مربوط به جرايم رايانهاي به صراحت يا ضمني به اين جرم اشاره‌اي نشده است، در حالي كه با پيشرفت جوامع و دسترسي همگان به ابزارها و امكانات گوناگون به ويژه فن آوري ارتباطات، قوادي كه در قديم به صورت يك جرم ساده و جزئي بود، امروزه به يك بحران بزرگ اجتماعي تبديل شده و در سايه همين امكانات و گستردگي جوامع است كه اكنون قوادي را در شكل قاچاق انسان به صورت سازمان يافته حتي در عرصه بين المللي ملاحظه مي كنيم. از ماده سوم پروتكل الحاقي به كنواسيون پالرموسال 2000 كه در مقام بيان تعريف قاچاق اشخاص است تا حدودي مي توان قوادي را استنباط كرد: بهره كشي جنسي در اين ماده اطلاق دارد و شامل هر نوع بهره كشي از جمله زنا، لواط و... مي باشد.[11]
باتوجه مباحث مطروحه مرتبط مي توان فهميد كه جرم قوادي ميان كساني كه هر طرف بنا بر خواسته قلبي خود به چنين عملي اقدام مي نمايند، با كساني كه حداقل يك طرف با فريب و ترغيب و تطميع به اين كار مبادرت مي نمايد، يكسان نيست و قانون گذار مي بايست در تعيين مجازات ميان اين دو تفاوت قايل مي شد.خلأ ديگر قانون جرايم رايانهاي اين است كه اشاره‌اي به روابط نامشروع توسط رايانه نكرده است، در حالي كه مجرمان به كمك رايانه و اينترنت قادر به برقراري رابطه ناسالم و نامشروع با افرادي در دورترين نقاط دنيا مي باشند.
البته ممكن است كه قانون گذار بخواهد اين جرم را در لواي قوانين سنتي بررسي كند و نوع وسيله را در كيفيت آن دخيل نداند. اين برداشت به نظر بي اشكال است چون كيفيت روابط نامشروع در رايانه
از نوع سنتي فراتر نمي رود و مي توان آن را با قانون سابق سنجيد. [12]
[1] دكتر انصاري، باقر، مقدمه اي بر مسووليت مدني ناشي از ارتباطات اينترنتي، مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران شماره 62 ، سال 1382،ص81
[2] رضاييان،محمد جواد،مقاله بررسي جرايم اينترنتي، مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران ،شماره 45،1388،ص54
[3] بند 2 ماده 6 قانون مطبوعات
[4] بند ب ماده 15 قانون جرايم رايانهاي و ماده 858 قانون مجازات اسلامي فعلي
[5] بند 2 ماده 6 قانون مطبوعات و ماده 14 قانون جرايم رايانه اي
[6] ماده 15 قانون جرايم رايانهاي
[7] بند10، ماده 6 قانون مطبوعات
[8] جلالي فراهاني ،اميرحسين ،صلاحيت كيفري در فضاي سايبر ،فصلنامه فقه و حقوق. سال سوم، شماره 11 زمستان 1385،ص44
[9] جلالي فراهاني،امير حسين . تروريسم سايبري. . فصلنامه فقه و حقوق. شماره 10، پاييز 85،ص21
[10] حاتمي، سوگل ،اجراي طرح ويژه مبارزه با جرايم رايانهاي، روزنامه جهان اقتصاد،1385ص8
[11] حسن بيگي، ابراهيم ؛حقوق و امنيت در فضاي سايبر؛،موسسه فرهنگي مطالعات و تحقيقات بين المللي ابرا معاصر تهران،1384،ص11
[12] دزياني، محمدحسن، شروع جرايم رايانه اي - سايبري، خبرنامه انفورماتيك، شماره 93، 1384