به GSCM به عنوان بزرگ ترين چالش قرن 21 بنگريد، پيش بيني مي شود در آينده نزديك وجود دو كلمه «سبز» و «محيط زيست» در سيستم هاي مديريت زنجيره تامين، يك عنصر رقابتي مهم به شمار مي رود و كشور چين در اين ميان نقش عمده اي را بازي مي كند(اسكات[1]، 2000).
شايد با بحث در مورد زنجيره تامين سبز به اذهان تنها ممانعت استفاده از مواد شيميايي سمي و خطرناك يا كاهش انتشار آلاينده ها يا ضايعات به محيط زيست خطور كند. اگرچه اين موارد مهم هستند اما اهميت و مزاياي مديريت زنجيره تامين سبز محدود به كاهش مصرف مواد سمي و خطرناك يا كاهش آلاينده هاي مضر نمي شود. اصول مديريت زنجيره تامين سبز مي تواند براي تمام بخش هاي يك سازمان به كار گرفته شود و اثرات آن مي تواند در تمام زمينه هاي ملموس و ناملموس گسترش يابد (استيولز[2]، 2002).
لينك خريد و دانلود پايان نامه :
تا كنون در جهان اقدامات بسياري در تحقيق و توسعه محصولات زيست محيطي (دوست دار طبيعت) انجام گرفته كه استفاده از مواد پرخطر را محدود كرده است، و مديريت زنجيره تامين سبز به عنوان يك استراتژي براي شركت هاي پيشگام مثل Dell، HP، SONY، IBM و غيره مي باشد. اين پديده بر اين مفهوم دلالت دارد كه شركت ها در حال حاضر اين مسئله را درك نموده اند كه آگاهي محيطي مي تواند يك منبع براي مزاياي رقابتي آنها باشد. مديريت زنجيره تامين سبز همچنين مي تواند كارايي و همكاري را ميان شركاي كاري و شركت هاي رهبر افزايش دهد و به افزايش كاركرد محيطي، كاهش ضايعات و صرفه جويي در هزينه كمك كند (هو و هسو[3]، 2010). مديريت زنجيره تامين كه تمام فعاليت هاي مرتبط با تبديل جريان كالا از مرحله ماده خام تا تحويل به مصرف كنندگاه نهايي را به موازات جريان اطلاعات در سرتاسر زنجيره تامين در بر مي گيرد، تاثير مهمي بر محيط زيست دارد. پرداختن به مديريت زنجيره تامين سبز به دلايل زير داراي اهميت است (چيني فروش و شيخ زاده، 1389):
- ايجاد مطلوبيت و رضايتمندي از نظر زيست محيطي در سراسر زنجيره تامين و دستيابي به بازار جديد از طريق عرضه محصولات سازگار با محيط زيست.
- كاهش هزينه از طريق صرفه جويي در منابع، هزينه سوخت، تعداد ساعت كارگران، حذف ضايعات و بهبود بهره وري.
- بهره مندي از مزاياي رقابتي از طريق خلق ارزش براي مشتريان و رضايت مندي و وفاداري مشتريان نسبت به محصولات و نهايتاً افزايش سود آوري بنگاه.
از ديدگاه استيولز (2002) مي توان مزاياي انطباق با مديريت زنجيره تامين سبز را به سه دسته مادي، غير مادي و احساسي تقسيم كرد:
مزاياي مادي: مديريت زنجيره تامين سبز به كاهش هزينه هاي تامين كنندگان، توليد كنندگان و مشتريان كمك مي كند و به كاهش مصرف انرژي و منابع در جامعه منجر مي شود.
مزاياي غير مادي: مديريت زنجيره تامين سبز مي تواند سهولت دستيابي براي توليد كنندگان و رضايت مشتريان و ارضاي بهتر نيازهاي اجتماعي را موجب مي شود.
مزاياي احساسي: مديريت زنجيره تامين سبز به ترغيب سهامداران و ذينفعان نسبت به محيط زيست، تصوير بهتر براي تامين كنندگان و توليد كنندگان، احساس بهتر و ارتقاي كيفيت زندگي براي مشتريان و وادار كردن صنايع براي قبول مسئوليت در برابر جامعه كمك مي كند.
همچنين حاجي ميرزا (1390) بيان مي نمايد كه: به منظور بدست آوردن بيشترين سود از مديريت محيط زيست شركت ها بايد به ايجاد مجموعه اي از تمامي اعضاي زنجيره تامين بپردازند. زنجيره تامين سبز به عنوان راهي است كه به شركت ها براي دست يافتن به سود بيشتر و سهم بيشتر بازار با هدف كاهش اثرات زيست محيطي و افزايش كارايي زيست محيطي كمك شاياني مي كند.
همچنين از ديگاه دوبر اسميت[4] (2005)، ده دليل كه شركت ها بايد رويكرد سبز و انطباق با مديريت زنجيره تامين سبز را بپذيرند عبارتند از:
1-پايداري منابع، 2-كاهش هزينه ها، 3-افزايش بهره وري، 4-كسب مزيت رقابتي، 5-انطباق با قوانين، 6-كاهش ريسك، 7-كسب شهرت، 8-بازگست سرمايه، 9-دل گرمي كاركنان و 10-الزامات اخلاقي
ايماني و احمدي (1388)، در اين زمينه عقيده دارند كه مديران در زنجيره تامين سبز علاوه بر حداقل سازي هزينه هاي معمول زنجيره تامين (هزينه سفارش، هزينه موجودي كالا و غيره)، در راستاي پاسخگويي به مسئوليت اجتماعي سازمان و ارتقا بهره وري به دنبال حداقل كردن هزينه هاي اجتماعي هستند. تا از اين طريق به خلق ارزش و ارضاي نيازهاي مشتريان، مخصوصاً مشتريان مطلع و حامي محيط زيست پرداخته و از اصلاح يا ايجاد تقاضاي جديد، دستيابي به بخش هاي جديدي از بازار و تغييرات در هزينه ها با دستيابي به شيوه هاي جديد توليد محصول به عنوان منابع عمده نوآوري بهره مند شوند. كه اين امر در نهايت مزيت رقابتي را براي سازمان به همراه خواهد داشت.
همچنين به تجربه كشورهاي ديگر و مزاياي ناشي از آن اشاره كرد. براي مثال مزاياي ناشي از بكارگيري مديريت زنجيره تامين سبز در كشورهاي جنوب شرق آسيا: افزايش كارايي، بهبود بهره وري، ايجاد بازارهاي جديد، كاهش هزينه ها، كاهش آلاينده ها، بهبود وجه عمومي سازمان، افزايش تعهد و مسئوليت اجتماعي سازمان (راو[5]، 2002).
مزاياي كسب شده در اثر بكارگيري مديريت زنجيره تامين سبز در صنايع كشور هند عبارتند از: بهينه سازي مصرف انرژي، كاهش مواد پسماند، كاهش هزينه ها، حفظ منابع طبيعي، بهبود كيفيت زندگي، ايجاد محيط زيست بهتر و پايدار براي نسل هاي آينده (آريف[6] و همكاران، 2009).
[1] Skjoett
[2] Stevels
[3] Hu and Hsu
[4] Duber-Smith
[5] Rao
[6] Arif