پايداري فرهنگي در معماري
وظيفه اصلي فرهنگ به نمايش در آوردن ايده هاي ذهني است. اين مسئله مي تواند به وسيله نمود عيني اشكال رخ دهد و در اين فرآيند معماري نقش اساسي پيدا مي كند و هر بنايي مي تواند به عنوان جزئي از يك فرهنگ، انديشه ايي را از طريق كالبد و فضا به جامعه منتقل كند (گروتر،98). بعد فرهنگي معماري روي حفظ و نگه داري گونه هاي فرهنگي موجود و استمرار داشتن الگوهاي فرهنگ تمركز دارد. اين بحث مي تواند در استفاده مجدد از تكنيك هاي سنتي ، تاثيرپذيري از گونه هاي بومي و الگوهاي بومي و الگوهاي زندگي و سكونت بسط داده شود. اين نگرش اغلب در جهان انكار مي شود و بيشتر معماران امروزي به دنبال طرح هاي مدرن و بي هويتي هستند كه فاقد ارزش هاي فرهنگي افراد است(senim kultur، 2012،3).
در اين ميان معماراني همچون حسن فتحي و چارلزكورا در مصر و هند فعاليت هاي مناسبي در اين زمينه انجام دادند. در طراحي روستاي جديد گورنا حسن فتحي روي استفاده از متريال ها، تكنيك هاي بومي، حساسيت نسبت به مسائل آب و هوايي، خلق عرصه هاي عمومي، خصوصي و نيمه عمومي و از همه مهمتر خلق فضاهاي باز با حال و هواي معماري بومي تمركز داشت. معمار اين پروژه به دنبال تغيير طرز تفكر مردم نسبت به اهالي روستا و سابقه ي بد تاريخي آن ها بود. بنابراين حسن فتحي با مشاركت دادن مردم در ساخت هويت از دست رفته و بهره گيري از مفاهيم معماري سنتي و نيازهاي امروزي، روستاي جديد را طراحي كرد. معمار هندي چارلزكورا در طراحي آپارتمان كانچانجونگ ضمن خلق تيپ هاي ساختماني متنوع و دوبلكس تراس هايي را طراحي كرد كه يادآور ايوان خانه هاي سنتي و باغ هاي هندي است.
شكل 3-1- چارلزكورا آپارتمان كانچانجونگ[1] – حسن فتحي روستاي جديد گورنا[2]
3-4-2-3- پايداري زيست محيطي در معماري
در تعاريف مطرح شده براي پايداري محيطي در ارتباط با معماري، بيشتر روي سازگاري با محيط زيست و طول عمر بنا تاكيد مي شود. اما نبايد ناديده گرفت كه معماري به عنوان يك پديده اي كه زاده تفكرات انساني است و براي آسايش و آرامش او بوجود مي آيد و به او ياد مي دهد كه چه طور با پيرامون خود ارتباط برقرار كند. معماري با خلق فضاها و دادن خدمات ، آموزش هاي لازم در ارتباط با حفظ محيط زيست و مشاركت دادن افراد در فرايند پايداري مردم را تحت تاثير قرار مي دهد.
معماري پايدار اين حقيقت را بيان مي كند كه ما مي توانيم با دسترسي به منابع طبيعي، پديده اي را بيافرينيم كه پاسخگوي نياز زندگي ما باشد (ضيابخش،1388،ص4). البته استمرار آن در جامعه نيازمند فرهنگ سازي و آموزش افراد است و اين آموزش بايد از طريق فضاهايي باشد كه معماري براي آن ها خلق مي كند.
3-4-2-4- پايداري اقتصادي در معماري
معماري زماني به پايداري نزديك مي گردد كه در زمينه ي استفاده از منابع تجديد شونده و انرژي، استفاده از تكنولوژي هاي نوين ساختماني مطابق اصول پايداري ، بهره گيري از مصالح بوم آورد و هماهنگي با محيط در يك سيستم مديريت منظم و هماهنگ به كارآيي بالا دست پيدا كند (رئيسي،1384،ص3). در اين زمينه معماراني همچون رنزو پيانو و نورمن فاستر فعاليت مي كنند. رنزو پيانو در طراحي مركز فرهنگي ژان ماري تجيبائو به دنبال درك محيط و ارتباط پايدار با آن است و اين را در انتخاب مصالحي مثل چوب و استفاده از بادهاي تند و فرم هاي برگرفته از فرهنگ بوميان آنجا نشان مي دهد. مسئله اقليم اين بنا بر طبق الگوهاي سنتي اين منطقه حل شده است. سازه هاي اين بنا طوري طراحي شده اند كه در برابر هر رخداد اقليمي، به ويژه طوفان هاي گرمسيري تاب آورده اند. در طراحي برج هرست در نيويورك توسط نورمن فاستر، طراح علاوه بر برقراري ارتباط بين معماري قديم و جديد اين بنا توانسته تا مقدار زيادي مصرف انرژي و هزينه ساخت را از طريق استفاده از فولاد هاي بازيافت شده پايين بياورد.
شكل 3-2- نورمن فاستر برج هرست- رنزو پيانو ماري تجيبائو[3]
3-4-3- اصول معماري پايدار
برخي بناها داراي ويژگي ها و خصوصياتي هستند كه آنها را در زمره ي بناهاي پايدار قرار مي دهد، اصولي كه بايد رعايت شود تا يك بنا به عنوان يك معماري پايدار طبقه بندي شود، عبارتند از(دونالدواتسون،1372):
اصل اول حفظ انرژي: بنا بايد طوري ساخته شود كه با اقليم و منابع انرژي موجود در محل احداث هماهنگي داشته و كار كند.
اصل دوم هماهنگي با اقليم: بناها بايد طوري طراحي شوند كه با اقليم و منابع انرژي موجود در محل احداث هماهنگي داشته و كار كند.
اصل سوم كاهش استفاده از منابع جديد مصالح: ساختمان ها بايد به گونه اي طراحي شوند كه ميزان استفاده از منابع جديد را تا حد ممكن كاهش داده و در پايان عمر مفيد خود براي ساختن بناهاي جديد، خود به عنوان منبع جديد به كار روند.
اصل چهارم برآوردن نيازهاي ساكنان: در معماري پايدار برآوردن نيازهاي روحي و جسمي ساكنان از اهميت خاصي برخوردار است.
اصل پنجم هماهنگي با سايت: بنا بايد با ملايمت در زمين سايت خود قرار گيرد و با محيط اطراف سنخيت داشته باشد.
اصل ششم كل گرايي: تمام اصول معماري پايدار بايد در يك پروسه كامل كه منجر به ساخته شدن محيط زيست سالم ميشود تجسم يابد.
3-4-4- طراحي پايدار
مفهوم طراحي پايدار‌يك مفهوم عام بوده و در بسياري از زمينه‌ها از جمله معماري، طراحي گرافيك، كشاورزي، ماشين‌آلات وهرآنچه كه با محيط زندگي انسان سروكار دارد، به كاربرده ميشود.
شايد بتوان هدف از اين نوع طراحي را كاهش آسيب‌هاي محيطي، به حداقل رساندن مصرف منابع انرژي و هماهنگي هرچه بيشتر با طبيعت دانست. به معناي ديگر، فلسفه طراحي پايدار، پشتيبان و مشوق نگرش‌ها و تصميم‌هايي است كه درهرمرحله از طراحي، ساخت و سپس مصرف، تاثيرات منفي بر محيط زيست و سلامت استفاده‌كنندگان را نيز در نظرگرفته باشد(جودت، 1382،ص2).
3-4-5- اصول طراحي پايدار
اين نوع طراحي از اصولي خاص تبعيت مي‌كند كه رعايت آنها ضروري است: مديريت منابع انرژي، طراحي با قابليت بازگشت به چرخه زندگي، طراحي براي انسان(جودت، 1382،ص8)
- صرفه جويي در منابع
- طراحي براي بازگشت به چرخه زندگي
- طراحي براي انسان
- كه هركدام آنها استراتژي‌هاي ويژه خود را دارند.
- شناخت و مطالعه اين تدابير، معمار را به درك بيشتر از محيطي كه بايد طراحي آن را انجام دهد، مي‌رساند.
3-4-6- صرفه جويي در منابع
اصل صرفه جويي در منابع[4] از يك سو به بهره‌برداري مناسب از منابع و انرژي‌هاي تجديدناپذير مانند سوخت‌هاي فسيلي، در جهت كاهش مصرف مي‌پردازد و از سوي ديگر به كنترل و به كارگيري هرچه بهتر منابع طبيعي به عنوان ذخايري تجديد پذير و ماندگار توجه جدي دارد.
دانلود پايان نامه ارشد : بررسي معماري پايدار در زمينه هاي طراحي مسكوني
به عنوان مثال، يكي از منابع سرشارو ناميرا، انرژي حاصل از نور خورشيد است كه امروزه توسط تكنولوژي فتوولتاييك براي فراهم كردن آب و برق مصرفي در ساختمان، از آن استفاده ميشود.
براي كنترل منابع، سه نوع استراتژي مي‌تواند مورد توجه قرارگيردكه شامل حفظ انرژي، حفظ آب و حفظ مواد است. همان گونه كه مشاهده ميشود، تمركز براين سه منبع، به دليل اهميت آنها در ساخت و اداره ساختمان است
[1] www.ArturArch.com
[2] www.fasletaze.com
[3] www.ArturArch.com
[4] Economy of Resources