با توجه به اهميت توسعه و نگراني حفظ زيست و جلوگيري از نابودي آن همه انسان ها بايد اين را دريابند كه پيشرفت و توسعه لازم است، روندي پايدار داشته باشد و از ثمرات آن نه تنها نسل هاي حاضر بلكه نسل هاي آينده نيز بهره مند شوند(ديرباز، 1380،ص 10). توسعه ي پايدار عبارت است از توسعه اي كه نيازهاي كنوني جهان را تامين كند. بدون آنكه توانايي نسل هاي آتي را در بر آوردن نيازهاي خود به مخاطره افكند و اين كه توسعه ي پايدار رابطه متقابل انسان ها و طبيعت در سراسر جهان است. نكته قابل توجه اين كه توسعه ي پايدار مفهومي شكلي يافته نيست، بلكه فرآينده دگرگوني رابطه ي سيستم هاي اجتماعي، اقتصادي، طبيعي و مراحل آن بيان مي كند(نظرزاده، 1387،ص 3). توسعه پايدار به عنوان مفهومي فراگير، ابعاد متفاوتي شامل: ابعاد اقتصادي، زيست محيطي، اجتماعي و فرهنگي دارد. به منظور آنكه توسعه در دراز مدت پايداري خود را حفظ كند وجود تعامل بين چهار بعد ذكر شده ضروري است(شمس السادات زاهدي و همكار، 1385) .
3-4-1-3- محيط پايدار
اكوسيستمي كه در محيط جريان دارد شامل روابط بين موجودات زنده، اعم از انسان ها، حيوانات، گياهان، عوامل جوي و...... مي باشد كه از پيدايش هستي تاكنون برقرار است. با گذشت زمان و استفاده بي رويه از سوخت هاي فسيلي و نيز تاثير عواملي چون آلودگي زمين و هوا و آب در اثر توليد گازها و زباله هاي شيميايي و..... اين اكوسيستم دستخوش تغييراتي شده كه نتيجه آن بر هم خوردن نظم موجود در طبيعت و محيط طبيعي است مانند: تغييرات ازون، منقرض شدن نسل بعضي از موجودات دريايي و زميني، پديده گرم شدن جهاني، تخريب زيستگاه هاي طبيعي و آلودگي هوا ...... اين موضوعات باعث مطرح شدن موضوع محيط زيست پايدار شد. با توجه به اينكه زيستن انسان ها اعم از كار، تجارت، سكونت، تحصيل و.... در محيط معماري انجام مي شود و تلاش بشر همواره بهتر زيستن است. بنابراين معماري به عنوان يكي از حوزه هاي پايداري محيط زيست مطرح شد تا از رهگذر توجه به طراح صحيح فضا، امكان هر چه بهتر زيستن بشر و نيل به هدف محيط زيست پايدار نائل گردد(كاظمي، محمد،1381،ص5).
براين اساس مي توان "محيط پايدار انسان ساخت "را اين گونه جمه بندي نمود"يك محيط كالبدي پايدار انساني به ساكنين خود در طول زمان كمينه مشكلات روانشناختي و فيزيكي را وارد مي كند- به طور مثال عدم تناسب فضاها با نيازها، خواست و يا الگوهاي رفتاري كاربران، نياز به تعمير، تعويض و يا نگهداري پر هزينه و....- كمينه ميزان منابع زمين، آب، خاك و سوخت (بسترهاي كلي جهت حل مشكل) را از محيط فراگير خود مي طلبد و در نتيجه كمترين بار محيطي را به محيط خود وارد مي آورد(مزيني،1376).
3-4-1-4- معماري پايدار
كاربرد مفاهيم پايداري و توسعه پايدار در معماري مبحثي به نام معماري پايدار را به وجود آورده است.
كه مهم‌ترين سرفصل‌هاي آن را عناوين "معماري اكو - تك"، "معماري و انرژي" و "معماري سبز" تشكيل مي‌دهد.
بهترين مفهوم معماري پايدار اين است كه محيط مصنوع را با توجه به افزايش كيفيت زندگي حال و مرتفع ساختن نيازهاي آيندگان بسازيم(آذربايجاني و همكار،1382). بنابراين تعريف پايداري در معماري اين نيست كه صرفا بناهايي بسازيم كه شرايط اقليمي و مصرف انرژي پاييني داشته باشند بلكه نيازهايي ديگري نيز وجود دارد كه زندگي انسان ها با آن آميخته شده است. با توجه به اين مقوله معماريي را مي توان پايدار ناميد كه به نيازهاي اجتماعي فرهنگي، زيست محيطي و اقتصادي زمان خود پاسخگو باشد.
معماري پايدار - كه در واقع زيرمجموعه طراحي پايدار است - را شايد بتوان يكي از جريان‌هاي مهم معاصر به حساب آورد كه عكس‌العملي منطقي در برابر مسايل و مشكلات عصر صنعت به شمار مي‌رود. براي مثال، 50 درصد از ذخاير سوختي در ساختمان‌ها مصرف ميشود كه اين به نوبه خود منجر به بحران‌هاي زيست محيطي شده و خواهد شد. بنابراين، ضرورت ايجاد و توسعه هرچه بيشتر مقوله پايداري در معماري بخوبي قابل مشاهده است(آذربايجاني و همكار،1382).
3-4-2- ابعاد پايداري
توسعه پايدار به عنوان مفهومي فراگير، ابعاد متفاوتي شامل: ابعاد اقتصادي، زيست محيطي، اجتماعي و فرهنگي دارد.
3-4-2-1- پايداري اجتماعي در معماري
به طور كلي آنچه در معماري به عنوان پايداري اجتماعي مطرح ميشود برگرفته از رويكرد اجتماعي-فرهنگي است كه در آن عامل اصلي شكل گيري فضاها نيروهاي اجتماعي و تعاملات است و در نهايت با فرهنگ همخواني پيدا مي كند و بستر لازم براي زندگي پايدار را فراهم مي كنند. در اين جاست كه براي پايداري و بهبود كيفيت فضايي رويداد هاي ديگري مانند حسن تعلق، عناصر هويت ساز و حسن مكان وجود دارند كه باعث تقويت اين موضوع مي شوند تا معماري و محيطي پايدار داشته باشيم (بذر افكن و همكار،1390).
در اين بين فضاها و نشانه هاي شهري به عنوان مكان هايي براي برقراري روابط اجتماعي و ايجاد مشاركت بين افراد زمينه را براي پايداري اجتماعي كالبد شهرها فراهم مي كند(پورجعفر و همكار،1383). اين فضاها با ارائه خدمات و آموزش هاي فرهنگي و مشاركت دادن مردم نقش موثري در پايداري و ماندگاري معماري دارند.
يان گل در كتاب خود ايده ي تبديل شهرها به مكان هايي براي مشاركت و درگير كردن مردم با فضاها اشاره مي كند. مكان هاي پر رونق و پرهيجان كه مردم از حضور در آن لذت ببرند(بذر افكن و همكار،1390،ص 6)
دانلود پايان نامه ارشد : بررسي معماري پايدار در زمينه هاي طراحي مسكوني