شنبه ۱۹ اسفند ۰۲

دانلود مقالات پايان نامه

دانلود پايان نامه : خانه كودك با رويكرد بازي و خلاقيت -پايان نامه مقطع ارشد

۱۰۰ بازديد

 

دانشگاه آزاد اسلامي

واحد دامغان

دانشكده فني و مهندسي

 

پايان‌نامه براي دريافت كارشناسي ارشد رشته مهندسي معماري

گرايش: معماري

 

عنوان:

خانه كودك با رويكرد بازي و خلاقيت

 

 

فهرست مطالب

 صفحه

عنوان

چكيده ....................................................................................................................................................................1

فصل اول: كليات تحقيق .............................................................................................................................2

1-1مقدمه ..............................................................................................................................................................2

1-2بيان مسئله .......................................................................................................................................................3

1-3 اهميت موضوع ...........................................................................................................................................5

1-4 سوالات تحقيق ...............................................................................................................................................6

1-5 اهداف تحقيق و طراحي .............................................................................................................................6

1-6 ابزار و روش تحقيق ...................................................................................................................................7

فصل دوم: مرور منابع و تحقيقات...............................................................................................................8

2-1 كودك ............................................................................................................................................................8

2-2 روانشناسي رشد و ديدگاههاي مختلف در روانشناسي رشد ........................................................................10

2-2-1 نظريه رشد و شناخت ..............................................................................................................................12

2-3 روانشناسي تربيتي .........................................................................................................................................14

2-4 كودك و آموزش........................................................................................................................................16

2-4-1 سابقه و ضرورت آموزش كودكان در خارج از ايران ...............................................................................16

2-4-1-1 مهدكودك مجازي در استراليا .........................................................................................................17

2-4-1-2 مهدكودك‌ الكترونيكي از ژاپن تا آمريكا ........................................................................................18

2-4-2 سابقه و ضرورت آموزش كودكان در ايران .............................................................................................18

2-4-3 نگاهي به آموزش و پرورش كودكان در جهان امروز ..............................................................................19

2-4-4 انتخاب شيوه مناسب آموزشي .................................................................................................................22

2-5 خلاقيت .......................................................................................................................................................22

2-5-1 مفهوم خلاقيت .....................................................................................................................................22

2-5-2 عوامل موثر بر خلاقيت ........................................................................................................................23

2-5-3 اهميت خلاقيت از منظر آموزشي .........................................................................................................23

2-5-4 راهبردهايي در جهت پرورش خلاقيت كودكان ...................................................................................24

2-5-4-1محورهاي آموزش خلاقيت در جريان تدريس...................................................................................24

2-6 كودك و بازي ..........................................................................................................................................25

2-6-1 بازي و شخصيت ..................................................................................................................................27

2-6-2 بازي و رشد اجتماعي ...........................................................................................................................28

2-6-3 نقش بازي در رشد و زندگي كودك .....................................................................................................28

2-7 كودك و هنر ............................................................................................................................................29

2-7-1 تئاتر و هنرهاي نمايشي .......................................................................................................................29

2-7-2 موسيقي و كودك ................................................................................................................................30

2-7-3 آواز ......................................................................................................................................................31

2-7-4 قصه و قصه گويي ...............................................................................................................................32

2-7-5 شعر ...................................................................................................................................................32

2-7-6 نقاشي .................................................................................................................................................33

2-7-6-1 نقاشي و فرا فكني .........................................................................................................................33

2-8 كودك و معماري ......................................................................................................................................34

2-9 محيط، بازي، خلاقيت ............................................................................................................................34

2-10 روند رشد و بازي كودك ......................................................................................................................35

2-11 ادراك كودك ........................................................................................................................................36

2-11-1 حواس پنجگانه .............................................................................................................................37

2-11-2 هوش ........................................................................................................................................38

2-11-3 حافظه .....................................................................................................................................39

2-12 دريافت حسي و ادراكي كودك از فضا ................................................................................................39

2-13 تاثير شرايط محيطي و كالبدي بر كودكان ..............................................................................................40

2-13-1رنگ ..................................................................................................................................................40

2-13-2 نور .................................................................................................................................................42

2-13-3 صوت ............................................................................................................................................42

2-13-4 تهويه ..............................................................................................................................................43

2-14 فضاي معماري كودكان ............................................................................................................................43

2-15 خصوصيات فضاهاي مورد نظر جهت طراحي ......................................................................................44

2-16 تعامل با محيط .......................................................................................................................................45

2-16-1 استفاده از عوامل طبيعي زمين ..........................................................................................................45

2-16-2 فضاي سبز ......................................................................................................................................46

2-16-3 آب ..........................................................................................................................................47

2-17 طراحي فضاي باز و زمين بازي ...............................................................................................................48

2-17-1 ساختارهاي بازيها ...............................................................................................................................48

2-17-1-1 پر جنب و جوش. بازي هاي فيزيكي ...........................................................................................49

2-17-1-2 فكر كردن. بازي هاي خلاقانه ........................................................................................................50

2-17-1-3 داشتن همراه. بازيهاي اجتماعي ......................................................................................................50

2-17-1-4 بازي در سكوت و آرامش ..............................................................................................................51

2-17-1-5 تجربه كردن. يادگيري از طريق بازي هاي حسي ...........................................................................51

2-17-2 بازي با شن وگل ................................................................................................................................53

2-17-3 اسباب بازيها ......................................................................................................................................54

2-18 طراحي فضا براي كودكان ......................................................................................................................56

فصل سوم: نمونه هاي معماري براي كودكان ...............................................................................................57

3-1 نمونه هاي خارجي ...................................................................................................................................57

3-1-1مهد كودك بارباپاپا ................................................................................................................................57

3-1-2 مهد كودك ترنتن.................................................................................................................................61

3-1-3مهد كودك 8 كلاسه...........................................................................................................................67

3-1-4 مهد كودك سبرا ................................................................................................................................71

3-1-5 مهد كودك كرلينگ ..............................................................................................................................74

3-2نمونه هاي داخلي .......................................................................................................................................77

3-2-1مهد كودك راهيان رشد ..................................................................................................................77

3-2-2 مهد كودك قصه من .....................................................................................................................81

3-3 نتيجه گيري .................................................................................................................................................87

فصل چهارم: مطالعات بستر طرح ....................................................................................................................89

4-1 شناخت منطقه مطالعاتي ................................................................................................................................89

4-1-1 تاريخچه شهر تهران ..................................................................................................................................89

4-1-2 جغرافياي مكاني ........................................................................................................................................90

4-1-3 جغرافياي سياسي .......................................................................................................................................91

4-1-4 جغرافياي طبيعي ........................................................................................................................................92

4-1-4-1 موقعيت و وسعت ..................................................................................................................................92

4-1-4-2 ناهمواري ها ..........................................................................................................................................92

4-1-4-3 آب و هوا ..............................................................................................................................................93

4-1-4-4 منابع آب ...............................................................................................................................................96

4-1-4-5 زلزله خيزي ..........................................................................................................................................96

4-1-5 راهبردهاي طراحي ....................................................................................................................................97

4-1-5-1 فرم مناسب بنا در ارتباط با اقليم .........................................................................................................97

4-1-5-2 مصالح ساختماني در رابطه با اقليم ......................................................................................................97

4-2 بررسي سايت ..................................................................................................................................................98

4-2-1 تاريخچه اراضي عباس آباد .......................................................................................................................98

4-2-2 بررسي موقعيت فرهنگي سايت- تم پارك ها ........................................................................................103

4-2-2-1 بوستان آب و آتش ............................................................................................................................103

4-2-2-2 بوستان نوروز ....................................................................................................................................104

4-2-2-3 شهر دوستدار كودك ..........................................................................................................................109

4-2-2-4 نقش فضاي سبز در شهرهاي دوستدار كودك.....................................................................................110

4-2-2-5 پهنه دوستدار كودك در اراضي عباس آباد ..........................................................................................111

4-2-2-6 موقيت سايت در اراضي عباس آباد.....................................................................................................112

4-2-2-7 مسيرهاي دسترسي به سايت...............................................................................................................113

4-2-2-8 تراكم مسكوني در اطراف سايت.......................................................................................................114

4-2-3 دلايل انتخاب سايت .................................................................................................................................114

4-3 ضوابط و استانداردها ...............................................................................................................................115

4-3-1 طراحي ساختمان آموزشي .........................................................................................................115

4-3-2 استانداردهاي كلي ........................................................................................................................116

4-3-3 ايمني در محوطه ...................................................................................................................................117

4-3-4 نرده هاي ايمن ...................................................................................................................................117

4-3-5 ايمني در مسير هاي حركت.................................................................................................................119

4-3-6 ايمني در راهرو ها...............................................................................................................................119

4-3-7 ايمني در مسير پله ها ...........................................................................................................................120

4-3-8 شرايط ايمني پوشش كف ....................................................................................................................121

4-3-9شرايط ايمني درها ...............................................................................................................................122

4-3-10شرايط ايمني پنجره ها .......................................................................................................................123

4-3-11شرايط ايمني در فضاي بهداشتي ........................................................................................................123

4-3-12شرايط ايمني تجهيزات ......................................................................................................................124

فصل پنجم: معرفي طرح ..............................................................................................................................125

5-1 مباني طرح .....................................................................................................................................................125

5-2 نشاط در فضاي معماري ..............................................................................................................................126

5-2-1 راحتي .......................................................................................................................................................126

5-2-2 اكتشاف در فضا .......................................................................................................................................126

5-2-3 تنوع و پيچيدگي ........................................................................................................................................126

5-2-4 خوانايي .....................................................................................................................................................127

5-2-5 پذيرا بودن فضا ........................................................................................................................................127

5-2-6 رشد اجتماعي ...........................................................................................................................................128

5-2-7 ارتباط و قلمرو گزيني .............................................................................................................................128

5-2-8 خلوت ......................................................................................................................................................128

5-3 روند طراحي .................................................................................................................................................130

5-3-1 فضاي باز .................................................................................................................................................130

5-3-2 فضاهاي بسته ...........................................................................................................................................131

5-3-2-1 آموزشي ...............................................................................................................................................131

5-3-2-2 خدماتي ...............................................................................................................................................133

5-3-2-3 اداري ...................................................................................................................................................134

5-3-3 فضاهاي نيمه باز ......................................................................................................................................134

5-4برنامه فيزيكي ..........................................................................................................................................135

5-5 تاسيسات .......................................................................................................................................................137

5-6 سازه ..............................................................................................................................................................137

5-6-1 سيستم اسكلت بتني .................................................................................................................................138

5-6-2 ايمني كلي شيشه ها .................................................................................................................................138

5-6-2-1 نياز هاي ايمني ....................................................................................................................................139

5-7 نقشه ها ..........................................................................................................................................................140

فهرست منابع ......................................................................................................................................................150

 

 

 

 

فهرست جداول

 صفحه

عنوان

جدول2-1. نظريات مختلف در روانشناسي رشد ..................................................................................................11

جدول 2-2. مراحل رشد شناختي از ديدگاه پياژه .................................................................................................13

جدول2-3. ويژگيهاي جسماني، رواني، عاطفي و اجتماعي كودكان در 7 سال اول زندگي................ ..................14

جدول2-4. بررسي نظام هاي آموزشي در كشورهاي مختلف ..............................................................................20

جدول 4-1. ميانگين آمار درجه حرارت ايستگاه مهرآباد ......................................................................................94

جدول 4-2. ميانگين بلند مدت رطوبت نسبي ماهانه در ايستگاه مهرآباد ..............................................................94

جدول 4-3. برخي از شاخصه هاي مورد توجه در طراحي شهرهاي دوستدار كودك ........................................110

جدول 4-4. قد كودكان 0 تا 6 سال ....................................................................................................................116

جدول4-5. ضريب ابعاد بدن كودك در وضعيت ايستاده و نشسته ، نسبت به قدم ايستاده او..............................116

جدول 4-6. ابعاد و اندازه مبلمان كودكان ...........................................................................................................117

جدول5-1. حالات و كيفيت هاي ضروري رشد و نشاط و ارائه معادل هاي كيفيت فضايي ..............................128

جدول5-2. برنامه فيزيكي ...................................................................................................................................135

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نقشه ها

 صفحه

عنوان

 

نقسه5-1: سايت پلان ..........................................................................................................................................140

نقشه5-2: پلان همكف و معرفي فضاها ..............................................................................................................141

نقشه5-3: پلان مبلمان .........................................................................................................................................142

نقشه5-4: پلان زيرزمين، پاركينگ ........................................................................................................................143

نقشه5-5: پلان طبقه اول .......................................................................................................................................143

نقشه5-6: پلان ستون گذاري ..............................................................................................................................144

نقشه5-7: پلان بام ..............................................................................................................................................145

نقشه5-8: نماها و مقاطع .....................................................................................................................................146

نقشه5-9: برش پرسپكتيو ...................................................................................................................................147

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست تصاوير

 صفحه

عنوان

تصوير 2-1: روند رشد فيزيكي كودكان ...............................................................................................................36

تصوير2-2: انجام فعاليتهاي مرتبط با حواس ........................................................................................................37

تصوير2-3: استفاده از عوامل طبيعي زمين جهت بازي .........................................................................................45

تصوير2-4: عوامل طبيعي در محيط ......................................................................................................................46

تصوير2-5: استفاده از پوشش گياهي جهت كنترل عوامل بصري .........................................................................46

تصوير2-6: استفاده از پوشش گياهي جهت كنترل  اقليمي ...................................................................................46

تصوير2-7: استفاده از درخت به همراه كاربردها ..................................................................................................47

تصوير2-8: استفاده از آب در زمين بازي ..............................................................................................................47

تصوير2-9: فضاي بازي تركيبي از انواع بازي هاي هيجاني .................................................................................49

تصوير2-10: فضاي بازي ماجراجويي و مخفي ....................................................................................................49

تصوير2-11: انواع فعاليتها در فضاي بازي ............................................................................................................50

تصوير2-12: ايجاد فضاي متنوع با مصالح متنوع ..................................................................................................50

تصوير2-13: بازيهايي كه جهت به كار بردن حس شنوايي استفاده مي شوند. ......................................................51

تصوير2-14: استفاده از ابزارهاي بصري آموزشي جهت بازي ..............................................................................52

تصوير2-15: استفاده از بافت هاي متنوع در محيط ..............................................................................................52

تصوير2-16: بكاربردن گياهان معطر جهت جدا سازي فضاها و تحريك حس بويايي ........................................53

تصوير2-17: استفاده از شن و ماسه جهت بازي ..................................................................................................53

تصوير2-18: انواع سرسره و ابعاد آن ...................................................................................................................54

تصوير2-19: انواع تاب و ظوابط آن .....................................................................................................................54

تصوير2-20: استفاده از بالا رونده ها جهت تقويت توانايي هاي حركتي .............................................................55

تصوير2-21: استفاده از احجام بي شكل جهت تقويت تخيل ...............................................................................55

تصوبر 3-1: فضاي داخلي آموزش و بازي مهدكودك بارباپاپا ..............................................................................57

تصوير 3-2: رنگ و نور در فضاي داخلي .............................................................................................................58

تصوير 3-3: طراحي اقليمي بنا ..............................................................................................................................59

تصوير 3-4: شيشه هاي رنگي بكار رفته در بنا .....................................................................................................59

تصوير3-5: طراحي سقف و نورگيري بنا .............................................................................................................60

تصوير3-6: پلان بنا ...............................................................................................................................................60

تصوير3-7: نماي بيروني مهدكودك ترنتن ............................................................................................................61

تصوير3-8: موقعيت قرارگيري بنا .........................................................................................................................62

تصوير3-9: ادغام فضاي داخلي و خارجي به وسيله فضاي بينابين .......................................................................63

تصوير3-10: پنجره سقفي بكاررفته در فضاي بينابين خانه ها ..............................................................................63

تصوير3-11: فضاي بازي كودكان در مهد ترنتن ...................................................................................................64

تصوير3-12:فضاهاي داخلي مهدكودك ................................................................................................................65

تصوير3-13: نماها و مقاطع ..................................................................................................................................65

تصوير3-14: پلان ها مهدكودك ترنتن ..................................................................................................................66

تصوير3-15: نماي خارجي مهدكودك 8 كلاسه ...................................................................................................67

تصوير3-16: نماي بيروني و فضاي بازي بچه ها .................................................................................................68

تصوير3-17: سالن غذاخوري -  فضاي داخلي ....................................................................................................68

تصوير3-18:پلان و موقعيت قرارگيري مهدكودك 8 كلاسه .................................................................................69

تصوير3-19: بكارگيري رنگ در فضاي داخلي –  فضاي بازي بچه ها و بخشي از نماي مهدكودك ...................70

تصوير3-20: چند نما و مقطع مهدكودك مهدكودك 8 كلاسه ..............................................................................70

تصوير3-21: ايده هاي طراحي مهدكودك سبرا ....................................................................................................71

تصوير3-22: سايت پلان مهدكودك .....................................................................................................................72

تصوير3-23: نماي خارجي ...................................................................................................................................72

تصوير3-24: پلان مهدكودك ................................................................................................................................73

تصوير3-25: نماي بيروني از مهدكودك كرلينگ ..................................................................................................74

تصوير3-26: استفاده از شيشه و مصالح شفاف و ايجاد شكستگي در نما با هدف افزايش ديد بصري به محيط طبيعي...... 74

تصوير3-27: بهره گيري از حداكثر نور براي اتاق گروهي ....................................................................................75

تصوير3-28: سازماندهي خطي فضاي مهدكودك .................................................................................................76

تصوير3-29: پلان طبقه همكف و اول مهدكودك كرلينگ ....................................................................................76

تصوير3-30: ورودي بنا ........................................................................................................................................77

تصوير3-31: نماي بيروني مهدكودك ...................................................................................................................77

تصوير3-32: پلان مهد كودك ...............................................................................................................................78

تصوير3-33:فضاي داخلي كلاس ها .....................................................................................................................79

تصوير3-34: اتاق بازي .........................................................................................................................................79

تصوير3-35: استفاده از رنگ و اشكال در نما .......................................................................................................81

تصوير3-36: استفاده از اشكال رنگارنگ درخت مانند بر جداره ديوار كه فضا را متنوع ساخته است ..................81

تصوير3-37: فضاي بازي كودكان .........................................................................................................................82

تصوير3-38: رنگ هاي متنوع و نور مصنوعي در لابي مهدكودك ........................................................................82

تصوير3-39:رنگبندي و مبلمان كلاس ها .............................................................................................................83 تصوير3-40: فضاي باز مهدكودك ........................................................................................................................84

تصوير3-41: خلاقيت كودكان از طريق فضا سازي با چوب،گل و صدف رشد مي يابد ......................................85

تصوير3-42: وسايل بازي بر ديوارهاي مهدكودك ...............................................................................................86

تصوير4-1: طرج جامع اراضي عباس اباد ...........................................................................................................100

تصوير4-2: طرح تفضيلي اراضي عباس اباد .......................................................................................................101

تصوير4-3 بوستان آب و آتش ...........................................................................................................................103

تصوير4-4 پل ورودي بوستان نوروز ..................................................................................................................104

تصوير4-5 موقعيت بوستان نوروز ......................................................................................................................105

تصوير4-6: درياجه بوستان نوروز ......................................................................................................................105

تصوير4-8: آسمان نما گلستان منظومه شمسي ...................................................................................................106

تصوير4-9: باغ گل عباس آباد ............................................................................................................................107

تصوير4-10:اسكيت پارك ..................................................................................................................................107

تصوير4-11: مسير پياده،دوچرخه پهنه غربي اراضي عباس اباد ..........................................................................108

تصوير 4-12: پهنه ي دوستدار كودك در ضلع غربي اراضي عباس آباد ............................................................112

تصوير4-13: مسيرهاي دسترسي به سايت .........................................................................................................113

تصوير4-14: تراكم بافت مسكوني در ضلع غربي سايت ...................................................................................114

تصوير 4-15: استفاده از نرده در تمام راه پله ها .................................................................................................118

تصوير 4-16: استفاده از نرده ها با حجم مناسب ................................................................................................118

تصوير 4-17: استفاده از نرده در دو طرف پله ها ...............................................................................................119

تصوير 4-18: پله ها بايد ابعاد مساوي داشته و پيوسته باشند .............................................................................121

تصوير4-19: استفاده از كفسازي مناسب و غير لغزنده .......................................................................................121

تصوير4-20: ضخامت مناسب براي كفسازي جهت جلوگيري از آسيب ديدگي در هنگام افتادن ......................121

تصوير4-21: استفاده از پوشش مناسب بر روي اجسام آسيب زننده مانند پيچ ها ..............................................124

تصوير5-1: نماي كلي خانه كودك .....................................................................................................................148

تصوير5-2: فضاي بازي خانه كودك ..................................................................................................................148

تصوير5-3: سالن چند منظوره ...........................................................................................................................149

تصوير5-4: مسير ورودي ..........................................................................................................................149

 

چكيده

كودك در دنياي امروز جايگاه بسيار ويژه اي دارد تا جايي كه مي توان آينده ملتها و جايگاه جهاني آنان را براساس خصوصيات كودكانشان پيش بيني نمود. در كشورهاي پيشرفته روشهاي آموزشي را در جهت شكوفايي استعدادهاي بالفطره كودكان تعيين مي نمايند.كودكان جهت رشد نياز به شناخت توانايي ها و نيازهاي روحي و جسمي، و پتانسيل هاي درونيشان را دارند. بدين منظور به فضايي نياز دارند  كه بتوانند آزادانه در آن بدوند، بازي كنند و خود با توجه به فطرت خويش به جستجو و تجربه بپردازند. اما در شهرهاي كنوني كمتر فضاي امن و مناسبي براي فعاليتهاي كودكان يافت مي شود. كودك امروز به دليل عدم ايمني و امنيت محيط شهري در اتاق كوچك خود در انبوهي از آپارتمان ها محبوس شده است، و ديگر از آن جنب و جوش و هياهو جهت شناخت و كسب تجربه در محيط خارج از خانه خبري نيست. درحالي كه او فضايي       مي خواهد كه بتواند خلا حضور طبيعت را در زندگي اش پر كند، مكاني كه زمينه مناسب براي پرورش و رشد استعدادهايش را ايجاد كند."مهد كودك ها" فضاهايي مختص كودكان مي باشند، در گذشته صرفا جهت نگهداري كودكان بوده اند،اما اين فضاها در دنياي امروزه داراي وظايفي جديد مي باشند. مهدكودك ها براي ساليان متمادي است كه ساختمان هايي بي رنگ، يكنواخت و صرفا عملكرد گرا بودند و بايد اين نكته را متذكر شد كه صرفا استفاده از رنگهاي شاد درخانه هاي تغيير كاربري يافته به مهد كودك نمي تواند فضايي مناسب براي كودكان باشد. بلكه در طراحي فضاي معمارانه، آن فضا بايد متناسب با سن، سليقه و شرايط جسمي و روحي استفاده كنندگانش باشد. در اين پژوهش تلاش بر اين بوده است تا فضايي صرفا براي كودكان به نام "خانه كودك" و با تاكيد بر بهره گيري از قابليت هاي محيطي و آموزشي موثر بر ذهن و رفتار كودكان و رويكردي جهت ارتقاء و شكوفايي خلاقيت و حس بازي انگيزي در آنان با تدابير معمارانه است. طراحي خانه كودك براي گروه سني 3 تا 10 سال در نظر گرفته شده است و سعي بر تلفيق معماري و طبيعت در ايجاد فضاهاي انعطاف پذير و متنوع مي باشد. فضاهاي طراحي شده در خانه كودك بر اساس مطالعات و نيازهاي كودكان و عوامل موثر بر رشد خلاقيت در كودكان مي باشد. پس از تعيين نمودن اهداف اين تحقيق و طراحي، روشهايي مورد استفاده قرار گرفته شامل مرور منابع و مطالعه منابع كتابخانه اي، مشاهده، مصاحبه و بررسي نمونه هاي موجود و مرتبط با موضوع و بهره گيري از يافته ها در طراحي معماري استفاده شد.

 

كليد واژگان: كودك، بازي، خلاقيت، معماري

 

                                                                                                            فصل اول

 كليات تحقيق

 

اين فصل شامل مقدمه، بيان مسئله، اهميت موضوع، سوالات تحقيق،اهداف پژوهش و طراحي، ابزار و روش تحقيق است.

 

1-1مقدمه

دنياي امروز به دليل گسترش رويدادهاي علمي و تكنولوژيكي و نفوذ عميق آنها در همه سطوح زندگي، عصر ارتباط و اطلاع رساني ناميده مي شود. به گونه اي كه گسترش اين امر، در زمينه هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي، به مقدار قابل ملاحظه اي مشاهده مي شود. آموزش و پرورش به عنوان يكي از پايه اي ترين مفاهيم در تشكيل و توسعه ساختار يك جامعه به شدت تحت تاثير اين گسترش قرار گرفته است.

شكوفايي خلاقيت و نوآوري از مباحث مهم و با اهميت دنياي امروز است كه مي توان پيشرفت و توسعه كشورها را به اين عامل وابسته دانست. در دنياي امروز رقابت، خلاقيت و نو آوري مي‌تواند عامل برد باشد، بنابراين بايد كوشش كرد كه در جهت پرورش و شكوفاكردنخلاقيت ذهني كودكان و نوجوانان كشورمان گام برداريم و به عواملي كه در اين راستا موثر هستند توجه كنيم و مباني آموزش و پرورش خلاقيت را در سطح جامعه ترويج دهيم. از آنجا كه تقويت خلاقيت در دوران كودكي در تمام مدت عمر شخص موثر است بايد آنرا بسيار مهم دانست. گارد نر معتقد است كه تصور و تخيلي كه در اوايل دوران كودكي شكل مي‌گيرد، مبناي خلاقيت در دوران بلوغ است. آموزش و پرورش صحيح كودك به معناى فراهم آوردن مقدمات لازم براى به فعليت رساندن قواى او است و بايد به رشد احساسي ، فيزيكي و عقلاني او كمك كرده تا با مشكلات و درگيري هاي زندگي  به راحتي برخورد كند و براي آن ها راه حل پيدا كند.

بسياري از پژوهش هاي حوزه كودك به وجه اكتسابي رشد و يادگيري مي پردازد. فلسفه هاي متنوع آموزشي نظير تجربه گرايي، طبيعت گرايي، رفتار گرايي و ...نتيجه همين پژوهش ها است. ديدگاه هاي نوين از جمله آموزش خلاق، يادگيري بازي محور و يادگيري فرآيندي را مبتني بر خلاقيت و ابتكار كودك مي داند كه تحت تاثير محيط فيزيكي و اجتماعي شكل مي گيرد. در پي طراحي اين شيوه هاي يادگيري، خلق فضاهايي براي ميزباني آن ها ضروري به نظر مي رسد. بحث فضاهاي عمومي دوستدار كودك و پيش از آن جنبش ساخت زمينهاي باز از يك طرف، توسعه مدارس باز، مدارس چند هسته اي، مدارس اجتماعي از طرف ديگر و خلق موزها، فرهنگسراها و پارك هاي اختصاصي كودكان همه پاسخي به اين ضرورت است.

پژوهش ها نشان مي دهند در دوران كودكي قابليت ها و خلاقيت كودكان پايه گذاري مي شود و بهترين زمان پيشرفت براي خلاقيت و تخيل در فاصله سني 2 تا 10 سال روي مي دهد و كودكان طي اين سالها از محيط تاثير بيشتري مي گيرد و در مورد محيط خود به طور طبيعي كنجكاو هستند (عظمتي، 1387).

 

1-2بيان مسئله

انسان از بدو تكامل، شروع به بنيان نهادن تمدن نمود و در طول اين روند تكامل متناسب با هر نيازي براي آن ابزاري طراحي كرده و ساخته است. يكي از اين نيازها ساختمان بوده كه در روند تكامل بشر و ايجاد دانش در اين زمينه، معمار طراحي آنرا متناسب با نيازهاي استفاده كنندگان در طراحي اش تامين مي نموده. در طراحي معماري، سلايق، علايق، عملكرد و كاربري ساختمان متناسب با شرايط محيطي در نظر گرفته مي شود. در سالهاي دورتر خانه بستري اجتماعي و عاطفي براي رشد و تعالي كودك فراهم مي ساخت و دوره بلند مدتي از كودكي را در بر مي گرفت. اما امروزه خانه هاي ما نمي توانند مامن هميشگي كودكان باشند چرا كه آن ها قابليت لازم براي برآوردن نيازهاي يك كودك را ندارند.

يكي از اين بناها ي ضروري در عصر حاضر مهد كودك يا كودكستان[1] است كه از دو واژه مهد به معني گهواره و بستر و واژه كودك كه يك رده سني از رده هاي سني انسان مي باشد، تشكيل شده است. گرچه در گذشته مهدكودك ها صرفا جهت نگهداري كودكان بوده اند، اما امروزه اين مكانهاي معماري هدفمند شده و تبديل به آموزشگاهي براي آموزش، پرورش و نگهداري كودكان خردسال در بازه ايي زماني از روز است، كه نقش به سزايي در تربيت كودكان دارند و براي گذار آنها از محيط خانه به مدرسه برنامه ريزي شده اند. معمولا كودك از سه سالگي آمادگي ورود به مهدكودك را پيدا مي كند. وي در آنجا با محيطي جديد آشنا شده كه به او توانايي ها و دانش هاي بيشتري مي آموزد تا براي ورود به مدرسه و همينطور گسترش روابط اجتماعي با ديگران آماده شود. زندگي اجتماعي در يك مهدكودك از جمله مهمترين دوره هاي زندگي خردسالان است. در اين دوره كودكان مي توانند معناي زندگي گروهي را حس كنند. فضايي كه كودكان همديگر را ملاقات مي كنند و تجربه هاي فعاليت اجتماعي و دسته جمعي آن ها شكل مي گيرد و حس رقابت و رفاقت در آن ها پايه گذاري مي شود و نخستين گام هاي استقلال در وجود آن ها نهادينه مي شود. آنها در حساس ترين و مهم ترين سالهاي زندگيشان يعني زماني كه پايه هاي رشد شخصيتي، فيزيكي، ذهني، عاطفي، جسمي و اجتماعي آن ها شكل مي گيرد تا زماني كه وارد شهر مي شوند، نياز دارند زندگي اجتماعي را در مقياس خود تجربه كنند و تامين چنين نيازي مستلزم فراهم بودن فضايي كودكانه و صميمانه است.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه عوامل مهمي كه در تعيين كيفيت محلهاي نگهداري كودكان موثر است به جنبه‌هاي مختلف آن باز مي‌گردد كه يكي از اين عوامل و شايد مهمترين آنها معماري و فضاهاي فعاليت مناسب براي كودكان باشد. بازي، مشاركت گروهي و تعاملات اجتماعي كودك، نه فقط در قالب برنامه هاي آموزشي، بلكه به وسيله طراحي اجزا  و عناصر معماري در سامانه هاي كالبدي و عملكردي متناسب با ويژگيها و نيازهاي كودكان امكان پذير است. اساس طراحي معماري و برنامه ريزي فضايي منطبق با شرايط كودكان به طور قطع بستگي به ميزان شناخت ويژگيهاي جسمي و رواني كودكان در مراحل مختلف رشد آنان دارد و بايد داراي شرايط مناسب و مطلوب براي رشد حواس كودك در درك عوامل محيطي و همسو با شناسايي پديده هاي قابل درك توسط حواس انساني او باشد. اكنون مي دانيم انگيزه هاي حسي كه كودك از محيط پيرامونش دريافت مي كند براي پيشرفت او اهميت حياتي دارند، روانشناسان به تاثير فضاي معماري بر رفتار كودكان پي برده اند و اين به عهده معماراني آشنا به علوم رفتاري كودك است كه در فرايند طراحي، اين ديدگاه ها را با نيازهاي فضايي كودك تلفيق كنند. اين توجه بايد معطوف به زندگي كودكان و جهان كوچك آن ها، به خصوص رابطه نزديكشان با طبيعت و فضاي سبز باشد. در نتيجه توجه ويژه به مساله طراحي فضاهاي آموزشي و تفريحي كودكان سبب برانگيختن حس كنجكاوي، خلاقيت، رشد هوش و زبان و تكامل اجتماعي آنان مي شود و در نهايت به كودكان مي آموزد كه چگونه با ديگران همكاري كنند، مسئوليت هايي را به عهده گيرند و در يك اجتماع يا فرهنگ زندگي كنند.

متاسفانه با گذشت سالها از تاسيس فضاهاي آموزشي، همچنان جامعه ما شاهد تحولات چشمگيري در معماري بناهاي آموزشي نبوده است و در حال حاضر اكثر دبستان ها و مهد كودك ها در فضا هاي فاقد طراحي مناسب و يا در فضا هايي با كاربري غير آموزشي (مثل خانه) تاسيسمي گردند. براساس مطالب بيان شده مي توان مسئله را اينگونه بيان نمود كهساخت و سازهاي معماري فضاي زندگي كودكان جامعه امروز ايران بسيار كمرنگ مي باشد و نيازمند توجه بيشتر است. در اصل محلهاي نگهداري كودكان فضاهاي كوچك، شلوغ، بي‌رنگ، يكنواخت،صرفا عملكرد گرا و تغيير كاربري يافته اي مي باشند كه فاقد طراحي مناسب ويژه كودكان هستند. واقعيت امر اين است كه فضاهاي آموزشي كودكان ما بيشتر، باعث از بين رفتن خلاقيت آنها مي‌شود. ، بي توجهي به تاثير كيفيت فضاي معماري در پرورش خلاقيت كودكان مانع ذوق وشوق كودك،براي ورود به آنها مي‌شود.اهميت آموزش و پرورشكودكان سبب مي شود كه كمبود چنين فضاهايي ملموس شده و توجه ويژه اي جهت طراحي مجموعه آموزشي مناسب، ويژه كودكان با عملكردي علمي، فرهنگي، تفريحي و پاسخگوي نيازهاي آن ها مد نظر قرارگيرد و به پر شدن اين خلاء كمك كند.

 

1-3 اهميت موضوع

اهميت اين موضوع به معناي اهميت كود

تاكنون نظري ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در رویا بلاگ ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.