مطالعه ي عوامل مؤثر بر پيشرفت تحصيلي ، طي سه دهه اخير بيش از پيش بيني مورد توجه متخصصان تعليم وتربيت قرار گرفته است .حساسيت تعليم وتربيت از يك سو ،پيچيدگي جهان امروز از سوي ديگر ، مديران و معلمان آگاه تري را مي طلبد تا زمينه رشد جمعي را فراهم نمايند.امروزه تمركز آموزشي به جاي ارائه برنامه هاي آموزشي يا مديريت رفتار كلاسي ،به پرورش دانش آموزان با انگيزه و راهبردي تغيير كرده است .(بلوم [1] ،1982 ، به نقل از سيف ،1382)، اتكيتسون [2] (1988) پيشرفت تحصيلي را توانايي آموخته شده يا اكتسابي فرد در موضوعات آموزشگاهي مي داند كه به وسيله ي آزمون هاي استاندارد شده ،اندازه گيري مي شود (به نقل از سيف ،1386).سيف )1386( درباره پيشرفت درسي اظهار مي دارد :«پيشرفت تحصيلي ،معلومات يا مهارتهاي اكتسابي عمومي يا خصوصي در موضوع هاي درسي كه معمولاًبه وسيله آزمايش ها يا نشانه ها يا هر دو كه معلمان براي دانش آموزان وضع مي كنند ، اندازه گيري مي شود، پيشرفت تحصيلي دانش آموزان يكي از شاخص هاي مهم در ارزشيابي آموزشي است و بيانگر ميزان دستيابي با استانداردها و اهداف آموزشي است ))
وربر[3] (1985)و لاين [4] (1967)پيشرفت را اين گونه تعريف كرده اند «واژه پيشرفت تحصيلي به جلوه اي از جايگاه تحصيلي دانش آموز اشاره دارد ،اين جلوه ممكن است بيانگر نمره اي براي يك دوره ي با ميانگين نمرات دوره هاي مختلف باشد (نقل از سيف ،1386) توجه با مسايلي كه باعث پيشرفت تحصيلي دانش آموزان گرديده سبب شده كه محققان تعليم وتربيت متغير هاي كه به صورت مستقيم وغير مستقيم بر پيشرفت تحصيلي تأثير دارند ،مورد پژوهش قرار دهند و راهكارهاي تأثير گذار بر اين امر را در فرصت نظام آموزشي قرار دهند، بنابراين شناخت مؤلفه هاي رواني وفردي دانش آموزان مي تواند به عنوان يك نيروي قدرتمند عمل نمايد و به افزايش كارايي آموزش كمك كند (محسني ،1383).
خودكارآمدي به بنيه شخصيتي فرد در رويارويي با مسائل در رسيدن به اهداف و موفقيت او اشاره دارد و بيش تر ازاينكه تحت تأثير هوش وتوان يادگيري دانش آموز باشد، تحت تأثير ويژگي هاي شخصيتي از جمله باور داشتن خود (اعتماد به نفس )،تلاشگر بودن وتسليم شدن (خود تهيجي )، وارسي علل عدم موفقيت به هنگام ناكامي(خود سنجي )،آرايش جديد مقدمات وروش هاي اجتماعي رسيدن به هدف (خود تنظيمي ) و تحت كنترل درآوردن تكانه ها (خودرهبري )قرار دارد اين عوامل در برخي از دانش آموزان حتي بيش از توان يادگيري ، موجب پيشرفت وموفقيت تحصيلي مي شوند (بهرامي ،1386؛ به نقل از پور جعفر دوست ، 1386) .پياژه معتقد است كه طرح واره هاي خود كار آمدي طي درون سازي وبرون سازي بيشماري كه در محيط هاي غني رخ مي دهد،شكل مي گيرند .
خودكارآمدي به واسطه انگيزه ي دورني موجب مي شود كه فرد به طور خود انگيخته در محيط تلاش مي كند وبه باور هاي كارآمدي خود دست يابد .طبيعت همچون معلم نامرئي فرد رابه جنب وجوش وا ميدارد تا ظرفيت هاي مختلف تحول را در مراحل متنوع و متفاوت آشكار سازد (روسو ،به نقل از شريفي درآمدي، 1380).احساس خود كارآمدي از مهمترين جنبه هاي ارزيابي خود است ،پژوهش هاي متعدد در رابطه با اين متغير ها انجام شده كه نتايج بدست آمده حاكي از آن است كه احساس خودكارآمدي بهبود و وضعيت سلامتي را پيش بيني مي كند .يكي از برنامه هاي مهم بهداشت رواني اين است كه خود را چنان كه هستيم ،بشناسيم وبپذيريم (مير باقري ،1379) وبالابردن ظرفيت روان شناختي اين امكان را به فرد خواهد دادكه زندگي خود را در سطح مطلوب رواني حفظ كند واين توانايي را به صورت رفتار سازگارانه ،مؤثر و مثبت متبلور سازد.، نقش ظرفيت روان شناختي در ارتقاء بهداشت در سه جنبه جسماني ،رواني واجتماعي بسيار با اهميت است (طارميان ، ماهجويي ،فتحي ،1378).
-BLUM1
2- athinson
3 -Veber
4- Layen