انسان ها معمولا مي خواهند از تنهايي، روابط اجتماعي، روابط جنسي و يا از كار كردن و تفريحات خويش لذت ببرند، ولي گاهي عقايد معيوب آنها اجازه نمي دهد به هدفشان برسند (اليس، 1997). اليس به برخي از عقايد نامعقول اشاره مي كند كه نشانگر ناراحتي يا نرسيدن به هدف هاست. به نظر اليس هر چه اين عقايد فراوان تر باشد، انسان ها در برابر اختلال رواني آسيب پذير تر هستند. اهميتي ندارد اين عقايد محصول عوامل زيست شناختي باشد يا اجتماعي، بلكه مهم آن است كه انسان هاي شاد را ناراحت مي كند (ريچارد اس. شارف، ترجمه فيروزبخت، 1384).
2-1- باور منطقي
از نظر اليس ويژگي هاي فكر منطقي عبارتست از:
- هماهنگي با واقعيت
- تاييد آنها به وسيله شواهد عيني
- باور منطقي با قيودي مثل "بهتر است كه ...، مناسب است كه...، خوب است كه...، مفيدتر است كه..." شروع مي شود و به صورت نسبي است، نه به صورت حكم قطعي و مطلق.
- تفكر منطقي منجر به رضايت بيشتر از زندگي شده و به افراد اميد، شهامت، جرات و توان عمل مي دهد.
- تفكر منطقي باعث مي شود فرد از پايگاه روشن به حوادث بنگرد و به طور خلاصه عقايد منطقي عقايدي هستند كه قابل تجربه بوده، جنبه عيني داشته و همراه با الزام، اجبار، وظيفه و ضرورت نمي باشند (اليس، به نقل از زيارتي نصرآبادي، 1385).
2-2- باور غيرمنطقي
گاردنر باورهاي غيرمنطقي را كه اليس وضع كرده، به دو دسته طبقه بندي مي كند: دسته اول باورهايي هستند كه منجر به درد، خود ترديدي و تمايل به سرزنش خود مي شود مانند اين تمايل براي فرد كه از طرف هر كس ديگري بايد تاييد شوم و دوست داشته شوم. دسته دو باورهايي هستند كه منجر به خشم، بحث اخلاقي و تمايل به ناكامي كمتر مي شوند مانند اين ايده كه اجتناب از مشكل آسان تر از روبرو شدن با آن است (گاردنر و گاتلي[1]، 2000).
خريد و دانلود فايل (متن كامل ) با فرمت ورد در لينك زير :
2-2-1- ويژگي باورهاي غيرمنطقي
- اين افكار و عقايد با واقعيت موجود هماهنگ نبوده و اكثر آنها مبتني بر ظن و گمان و ذهنيات هستند.
- فكر غيرمنطقي به وسيله شواهد عيني تاييد نشده و فرد در صدد آزمايش آنها نيست.
- فكر غيرمنطقي، اطلاعات غلط يا خفقان اطلاعات بوده و به صورت تعميم و نتيجه گيري غلط است.
- تفكر غيرمنطقي با اجبار، الزام و قطعيت همراه است و خشك و انعطاف ناپذير است.
- تفكر غيرمنطقي منجر به حالت هاي آشفته و ناراحت كننده مي شود و در فرد اضطراب، افسردگي، بي تفاوتي و احساس گناه ايجاد مي كند.
- تفكر غيرمنطقي، اصرار و پافشاري بر روي خواسته هاي فطري است و يا بيان ترجيهات با حالت اصرار است.
- عقايد غيرمنطقي ممكن است به چهار حالت زير ظاهر شوند:
- چقدر وحشتناك است كه ...، مخوف است كه ...، خطرناك است كه ...
- غيرقابل تحمل است كه ...، غيرقابل تصور است كه ...
- زشت است كه ...، ننگ آور است كه ...، مايه آبروريزي است كه ...
- من بايد ...، ديگران بايد ... (اليس 1999).
2-2-2- انواع باورهاي غيرمنطقي اليس
- انتظارات بيش از حد از خود[2]:
اعتقاد فرد به اين كه لازمه احساس ارزشمندي، وجود حداكثر لياقت و فعاليت شديد است. اين تصور امكان پذير نيست و تلاش وسواسي در راه كسب آن، فرد را به اضطراب و بيماري رواني مبتلا مي كند و در زندگي احساس حقارت و ناتواني به فرد دست مي دهد؛ به اين ترتيب زندگي فرد همواره با شكست و ناكامي همراه خواهد بود. فرد عقلاني تلاش دارد بهترين كارها را به خاطر خودش انجام دهد نه به خاطر ديگران، و نيز درصدد است از خود فعاليت لذت ببرد نه از نتايج آن، يعني كار را براي كار دوست دارد نه براي منابع آن (شفيع آبادي و ناصري، 1386).
[1] Gardner & Gateley
[2] High Self Expectation