دانلود پايان نامه : مقايسه باورهاي غيرمنطقي اساسي، طرحواره هاي ناسازگار اوليه...

فهرست مطالب

فصل اول: مقدمه و گستره ي مسئله مورد پژوهش.... 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- بيان مسئله. 4

1-3- ضرورت و اهميت تحقيق.. 9

1-4- اهداف پژوهش... 10

1-4-1- هدف كلي.. 10

1-4-2- اهداف اختصاصي.. 10

1-5- سوالات يا فرضيه پژوهش... 10

1-6- تعريف مفهومي و عملياتي متغيرها 11

1-6-1- افسردگي.. 11

1-6-2- اضطراب.. 11

1-6-3- بهزيستي رواني.. 11

1-6-4- باورهاي غيرمنطقي.. 12

1-6-5- طرحواره هاي ناسازگار اوليه. 12

فصل دوم: گستره ي نظري و پيشينه پژوهش    13

2-1- باور منطقي.. 14

2-2- باور غيرمنطقي.. 14

2-2-1- ويژگي باورهاي غيرمنطقي.. 15

2-2-2- انواع باورهاي غيرمنطقي اليس... 15

2-3- بايد ها 21

2-4- طرحواره هاي ناسازگار اوليه. 21

2-4-1- مفهوم طرحواره. 21

2-4-2- طرحواره هاي شناختي و ناخودآگاه در روان تحليل گري: 23

2-4-3- طرحواره ها در سيستم شناختي.. 24

2-4-4- طرحواره هاي ناسازگار اوليه و حوزه هاي مرتبط با آن ها 26

2-4-5- ارتباط طرحواره ها و افسردگي و اضطراب   32

2-5- بهزيستي روان شناختي.. 33

2-5-1- نظريه‌هاي بهزيستي رواني.. 35

2-5-1-1- مدل تعادل پويا 35

2-5-1-2- الگوي ويسينگ و وان ايدن.. 35

2-5-1-3- نظريه ي ناهمخواني.. 36

2-5-1-4- نظريه ي هدف غايي.. 37

2-6- افسردگي.. 37

2-6-1- نظريه هاي افسردگي.. 37

2-6-1-1- مدل پرخاشگري دروني شده. 37

2-6-1-2- فقدان عزت نفس و افسردگي: 38

2-6-1-3- افسردگي و تقويت... 38

2-6-1-4- مدل شناختي.. 39

2-7- اضطراب.. 39

2-8- پيشينه پژوهش هاي انجام شده در ايران: 41

2-9- پيشينه پژوهش هاي انجام شده در كشورهاي ديگر. 44

فصل سوم: روش شناسي پژوهش... 47

3-1- روش پژوهش... 48

3-2- جامعه پژوهش... 48

3-3- نمونه پژوهش و روش نمونه گيري.. 48

3-4- ابزارهاي پژوهش... 48

3-4-1- پرسشنامه فرم كوتاه يانگ... 48

3-4-1-1- اعتبار و پايايي پرسشنامه يانگ... 49

3-4-2- پرسشنامه باورهاي غيرمنطقي (IBT) 50

3-4-3- مقياس بهزيستي رواني ريف ((SPWB   50

3-4-4- افسردگي بك (BDI) 51

3-4-4-1- روايي و پايايي آزمون افسردگي بك    51

3-4-5- پرسشنامه اضطراب بك (BAI) 52

3-4-5-1- روايي و پايايي آزمون اضطراب بك    52

3-5- روش اجرا و جمع آوري داده ها 53

3-6- روش تجزيه و تحليل آماري داده ها 53

فصل چهارم: يافته هاي پژوهش... 54

4-1- مقدمه. 55

4-2- نتايج توصيفي تحقيق (جداول يك بُعدي) 55

4-2-1- توزيع فراواني پاسخ گويان برحسب سن   55

4-2-2- توزيع فراواني پاسخ گويان برحسب مقطع تحصيلاتي.. 55

4-2-3- توزيع فراواني پاسخ گويان برحسب وضعيت تاهل.. 56

4-3- يافته هاي توصيفي.. 57

4-4-    تحليل هاي آمار استنباطي.. 61

4-5-    بررسي فرضيه هاي پژوهش... 62

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري. 67

5-1- مقدمه. 68

5-2- خلاصه تحقيق.. 68

5-3- نتيجه حاصل از يافته هاي توصيفي.. 69

5-4- نتيجه گيري حاصل از آزمون فرضيات.. 70

5-4-1- فرضيه هاي تحقيق.. 70

5-4-2- بحث و نتيجه. 75

5-5-    محدوديت هاي تحقيق.. 76

5-5-1- محدوديت هاي در اختيار پژوهشگر. 76

5-5-2- محدوديت هاي خارج از اختيار پژوهشگر. 76

5-6-    پيشنهادات.. 77

مراجع    78

پيوست ها 87

پيوست 1............................................................. 86

پيوست 2............................................................. 90

پيوست 3............................................................. 97

پيوست 4.......................................................... 104

فهرست جداول

جدول 4-1: داده هاي توصيفي بر حسب ميانگين و انحراف معيار سن جامعه نمونه. 55

جدول 4-2: توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب تحصيلات... 56

جدول 4-3: توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب وضعيت تاهل.. 57

جدول 4-4: نمره ميانگين و انحراف استاندارد ميزان افسردگي و اضطراب دانشجويان.. 58

جدول 4-5: ميانگين و انحراف استاندارد مولفه هاي طرحواره‌هاي ناسازگار بين دو گروه 58

جدول 4-6: ميانگين و انحراف استاندارد مولفه هاي بهزيستي رواني بين دو گروه 60

جدول 4-7: جدول نرماليته. 61

جدول 4-8: نتايج آزمون لوين در مورد پيش فرض تساوي واريانس‌ هاي دوگروه در مؤلفه‌هاي بهزيستي رواني و باورهاي غيرمنطقي اساسي.. 62

جدول 4-9: نتايج آزمون معناداري تحليل واريانس چند متغيري بر روي مؤلفه‌هاي بهزيستي رواني و باورهاي غيرمنطقي اساسي در دو گروه 63

جدول 4-10: نتايج آزمون تحليل واريانس چند متغيري(مانوا) در مولفه هاي بهزيستي رواني و باورهاي غيرمنطقي اساسي در دوگروه 63

جدول 4-11: نتايج آزمون لوين در مورد پيش فرض تساوي واريانس‌هاي دو گروه در مؤلفه‌هاي طرحواره‌هاي ناسازگار 64

جدول 4-12: نتايج آزمون معناداري تحليل واريانس چندمتغيري بر روي مؤلفه‌هاي طرحواره ‌هاي ناسازگار در دو گروه 65

جدول 4-13: نتايج آزمون تحليل واريانس چند متغيري(مانوا) در مولفه هاي طرحواره‌هاي ناسازگار در گروه 65

فهرست اشكال و نمودارها

شكل 2‑1: عناصر اصلي نظريه طرحواره هاي اختلال هيجاني.. 25

نمودار 4-1: توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب مقطع تحصيلاتي.. 56

نمودار 4-2: توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب وضعيت تاهل.. 57

افسردگي[1] يكي از شايع ترين اختلال هاي خلقي محسوب شده كه زندگي افراد را به شيوه هاي گوناگون تحت تاثير قرار مي دهد، به گونه اي كه منجر به اختلال در عملكرد، كار و روابط فرد با ديگران مي شود و زندگي وي را به مخاطره مي اندازد. افسردگي با احساس ناراحتي و بيچارگي و با علائمي همچون اختلال در خواب، اختلال در اشتها، كاهش ميل جنسي، عدم تمايل به انجام فعاليت هاي روزمره، كندي جريان فكر، احساس گناه، خجالت، محكوم كردن خود و بيزاري از خويش و كاهش روابط اجتماعي همراه است. علاوه بر اين، افسردگي مي تواند مزمن و عود كننده باشد، چنان كه با وجود اثربخشي رويكرد هاي درماني، بين نصف تا سه چهارم افسرده ها در فاصله زماني دو سال پس از بهبود، دوباره به دوره ديگري از افسردگي مبتلا مي شوند (چاد[2]، به نقل از بانهوفر[3]، 2009).

اضطراب[4] به منزله بخشي از زندگي انسان هاست كه حد متعادلي از آن در همه افراد وجود دارد و پاسخي سازش يافته براي محرك هاي دروني و بيروني تلقي مي شود؛ به طوري كه اگر نباشد، زندگي عادي انسان را مختل مي سازد. اضطراب در پاره اي از مواقع سازندگي و خلاقيت در فرد پديد مي آورد، امكان تجسم موقعيت ها و سلطه بر آن ها را فراهم مي سازد و او را براي مواجه شدن با مسئوليت هاي مهمي مانند آماده شدن براي امتحان يا پذيرفتن وظيفه اجتماعي بر مي انگيزد. مثلاً اضطراب انسان را وادار مي كند تا به موقع از خواب بيدار شود و سر كارش حاضر باشد، هنگام رانندگي خوابش نبرد، از پول و اشياي قيمتي خود مراقبت كند و براي كارهاي مهم زندگي اش برنامه ريزي نمايد (بيابانگرد، 1383).

بنابراين اضطراب به منزله بخشي از زندگي هر انسان، يكي از مؤلفه هاي ساختار شخصيت وي را تشكيل مي دهد و از اين زاويه است كه پاره اي از اضطراب هاي كودكي و نوجواني را مي توان بهنجار دانست و تأثير مثبت آن ها را بر فرايند زندگي پذيرفت، چرا كه اين فرصت را براي افراد فراهم مي آورد تا مكانيزم هاي سازشي خود را در راه مواجهه با منابع تنيدگي زا و اضطراب انگيز گسترش دهد. پس اضطراب لزوماً پديده اي نابهنجار و مرضي نيست؛ چنانكه در تعريف آن گفته شده: «اضطراب، واكنش فطري و بهنجار به يكي از اين دو امر است: تهديدي كه متوجه شخص، نگرش ها يا حرمت خود او مي شود؛ به فقدان افراد يا چيزهايي كه مايه اطمينان و امنيت او مي باشند منجر شود». اما اگر اضطراب از حد متعادل فراتر رود، يعني جنبه مزمن و مداوم بيابد، نه تنها پاسخ سازش يافته نيست؛ بلكه منبع شكست، سازش نايافتگي و استيصال گسترده اي مي شود كه فرد را از بخش عمده امكاناتش محروم مي كند و انواع اختلال هاي اضطرابي را كه از اختلال هاي شناختي و بدني، تا ترس هاي ناموجه و وحشت زدگي ها گسترده اند، به وجود مي آورد. از طرفي پيچيدگي هاي جاري تمدن، سرعت تغييرات و بي توجهي به مذهب و ارزش هاي خانوادگي، براي افراد و اجتماع، تعارض ها و اضطراب هاي تازه اي به وجود آورده و در اين ميان، زنان كه توان كمتري دارند، آسيب بيشتري مي بينند (كاستلو[5]، به نقل از هاتون[6]، 2006).

اليس به عنوان يك روانشناس و صاحب نظريه درمان عقلاني- هيجاني، معتقد است فرد ضمن قبول نكردن واقعيت و جذب شدن در فرايند باورهاي غيرمنطقي[7] در برتري جويي مفرط خود مبتلا به عوارض نسبتاً شديد مي شود كه اغلب آن را اختلال عاطفي مي ناميم. به عقيده وي توسل به اين عقايد، به اضطراب و ناراحتي رواني منجر مي شود. وقتي كه فرد به چنين عقايدي توسل مي جويد در نگرش و برداشت هاي خود شديداً بر اجبار الزام و وظيفه تاكيد دارد و اگر خود را از اين قيدها براند به احتمال قوي در جهت سلامت و رشد شخصيت حركت خواهد كرد. اليس اضطراب و اختلالات عاطفي را نتيجه طرز تفكر غيرمنطقي و غيرعقلاني مي داند و به نظر او افكار عواطف، واكنشهاي متفاوت و جداگانه اي نيستند. از اين رو تا زماني كه تفكر غيرمنطقي جريان دارد اختلالات عاطفي نيز به قوت خود باقي خواهند بود. انسان اختلالات و رفتار غير منطقي اش را از طريق بازگو كردن آنها براي خود تداوم مي بخشد به نظر اليس فردي كه خود را اسير و گرفتار افكار غيرمنطقي مي كند، احتمالاً خود را در حالت احساس خشم، مقاومت، خصومت، دفاع، گناه، اضطراب، سستي و رخوت مفرط، عدم كنترل و ناچاري قرار مي دهد. انسان به وسيله اشياء خارجي مضطرب نمي شود بلكه ديدگاه و تصوري كه او از اشياء دارد موجب نگراني و اضطرابش مي شوند. تمام مشكلات عاطفي افراد از تفكرات جادويي و موهومي آنها سرچشمه مي گيرد كه از نظر تجربي معتبر نيستند (اليس، 1999).

طرحواره هاي ناسازگار اوليه[8] درون مايه ها يا الگوهاي فراگير و عميقي درباره خود و ديگران هستند كه به شدت ناكارآمد هستند. اين طرحواره ها از خاطرات، هيجان ها، شناخت ها و احساسات بدني تشكيل شده اند كه طي دوران كودكي يا نوجواني پديد آمده و در طول زندگي پيچيده تر مي شوند و نقش عمده اي در چگونگي تفكر، احساس و ارتباط با ديگران ايفا مي كنند. (يانگ[9]، كلوسكو[10]، ويشار؛ ترجمه حميد پور، 1393)

مفهوم بهزيستي[11] و عوامل مرتبط به آن از ديرباز مورد توجه مطالعات انساني بوده است و ديدگاه ها و نظريات گوناگوني در اين زمينه وجود داشته است. علاقمندي پژوهشي بي شماري درباره توصيف وضعيت بهزيستي رواني دانشجويان در كشورهاي مختلف وجود دارد. در گذشته مطالعات روانشناختي بيشتر بر روي بيماري هاي رواني تمركز داشته است و همچنين بيشتر به درمان توجه كرده است. به عبارتي ديگر تعريف سلامت مترادف با فقدان بيماري رواني و علائم مرتبط با آن تلقي مي شده است. از دهه 1980 به بعد در تعريف سلامت تغييرات زيادي بوجود آمد. روانشناسي سلامت تنها به جنبه هاي منفي و رفع آن ها توجه ندارد؛ بلكه همانطور كه در تعريف سازمان جهاني بهداشت وجود دارد؛ به جنبه هاي مثبت سلامت و تقويت آن ها نيز توجه دارد؛ بنابراين فردي واجد شرايط سلامت است كه از جنبه هاي اجتماعي، رواني و زيستي در شرايط مطلوبي قرار داشته باشد. ويژگي مهم رواني كه فرد واجد سلامت، مي بايست از آن برخوردار باشد؛ احساس بهزيستي است. بهزيستي رواني[12] به طور گسترده اي مورد بررسي و به روشهاي مختلفي مفهوم سازي شده است. آنها همچنين بهزيستي را احساس مثبت و احساس رضايتمندي عمومي از زندگي مي دانند كه شامل خود و ديگران در حوزه هاي مختلف خانواده و شغل است (مايرز و دينر[13]، به نقل از بهزادنيا، 1389). با توجه به نكات ذكر شده و اينكه باورهاي غيرمنطقي، طرحواره هاي ناسازگار اوليه و بهزيستي رواني در افراد افسرده و اضطرابي متفاوت عمل مي كنند، تفاوت اين عوامل بين افراد افسرده و اضطرابي در اين پژوهش مورد بررسي قرار مي گيرد. بنابراين پژوهش حاضر به دنبال مقايسه باورهاي غيرمنطقي، طرحواره هاي ناسازگار اوليه و بهزيستي رواني دانشجويان با علائم افسردگي و علائم اضطرابي است.

[1] Depression

[2] Jad

[3] Banhofer

[4] Anxiety

[5] ***tello, C.

[6] Hawton, K.

[7] Irrational Beliefs

[8] Early maladaptive schemas

[9] Young

[10] Kolosko

[11] Well- being

[12] Mental Well- being

[13] Myers & Diener