ايا فرد معتاد دچار بيماري جسمي ميشود؟

بيماري جسمي :

بر اثر مصرف طولاني مدت مواد مخدر، درساختار و فعاليت مغز دو تغيير عمده رخ مي دهد.  اين تغييرات عبارتند از:

۱- تحريك بيش از اندازه مدار پاداش مغز

دوپامين ماده اي است  شيميايي كه بطور طبيعي در مغز توليد مي شود و احساس رضايت و لذت را در انسان به وجود مي آورد. براي مثال، ورزش جدي و مداوم  توليد ميزان دوپامين را در مغز  افزايش مي دهد و انسان احساس شادي و تندرستي مي كند. مواد مخدر سبب مي شود تا بدن انسان به گونه اي غير طبيعي مقادر زيادي دوپامين توليد كند و به همين علت است كه احساس سرخوشي و نشئه بودن به انسان دست مي دهد. اما از آنجا كه براي احساس لذت يا رضايت خاطر مواد شيميايي بيروني

( مواد مخدر) به مغز داده مي شود، مغز به تدريج و به آهستگي به طور طبيعي قدرت و قابليت توليد دوپامين را براي احساس لذت و سرخوشي از دست مي دهد.مدار پاداش مغز بر اثر مصرف مواد مخدر به دو شيوه تحت تأثير قرار مي گيرد:

اولين تأثير:مغز پس از چندين بار احساس نشئگي و لذت ناشي از مصرف مواد مخدر، توانايي خود را براي لذت بردن از فعاليت هاي عادي از دست مي دهد. براي مثال؛ مردم از رفتن به سينما لذت مي برند اما معتاد به علت احساس لذت شديد از مصرف مواد مخدر از كسب لذت هاي ساده در زندگي محروم مي‌شود.

دومين تأثير: مغز همواره خود را با دريافت مواد شيميايي بيروني سازگار مي سازد و براي اينكه فعاليت و عملكردي عادي داشته باشد به مصرف هرچه بيشتر مواد مخدر نياز پيدا مي كند.

۲- مختل شدن فعاليت پيام رسان هاي شيميايي طبيعي مغز :

دومين تأثير مواد مخدربر روي مغز مختل ساختن سيسم ارتباطات مغز است كه با دو نشانه همراه است.

الف- پديدۀ ويار:

اين پديده زماني در فرد معتاد ايجاد مي شود كه مغز به گونه اي فيزيكي نياز شديدي را براي مصرف مواد مخدر ايجاد مي كند. داشتن ويارهمانند خاطراتي است كه با تأثير مواد مخدر بر فعاليت سيستم عصبي مغز ارتباط دارد. مثلاً ممكن است با مشاهده مصرف مواد مخدر از سوي ديگران مغز ما تحريك شده و عكس العمل فيزيكي از خود نشان دهد ، عكس العملي كه ما را به مصرف مواد تشويق مي كند. اگر ما در اين مقطع مواد مصرفي مورد نياز بدن را به آن نرسانيم ، عكس العمل بدنمان را بصورت  خماري  تجربه خواهيم نمود. خماري روشي است كه توسط آن بدن  وابستگي خود به مواد مخدر را نشان مي دهد. احساس خماري شبيه مجازات كردن ما بوسيله بدنمان است تا مواد مخدر مورد نياز را برايش  فراهم كنيم. خماري مي تواند هم رواني و هم  جسمي باشد.

ب- نشانه هاي خماري رواني عبارتند از :

اضطراب، بي قراري، بي خوابي، سردرد، عدم تمركز وافسردگي.

-نشانه هاي خماري  جسمي عبارتند از: عرق كردن شديد،   افزاش ضربان قلب ، اسهال، نفس تنگي، لرزه، دل پيچه ، تهوع ، درد عضلاني و احساس فشار در ناحيه قفسه سينه.

-خماري  كشيدن براي ما معتادان بسيار هولناك است و همين وحشت از خماري است كه مي تواند ما را از تلاش براي  پاك شدن باز دارد.

-توجه داشته باشيد: نشانه هاي خماري در افراد تفاوت  داشته و مي تواند خطرناك باشد و  به  سكته مغزي ، يا سكته خفيف يا شديد قلبي منجر شود. هنگام احساس خماري لازم است از مراقبت هاي پزشكي برخوردار شويد(عبدي، 1385).

3.مقاوم شدن بدن:

يكي ديگر از نشانه هاي اعتياد افزايش مقاومت بدن  است كه بواسطه آن ما بايد مصرفمان بيشتر و بيشتر شود تا بتوانيم همان احساس قبلي را تجربه كنيم. اين امر مي تواند ميزان مصرف ما را تا حدي افزايش  دهد كه روزي بتواند جان يك شخص غير معتاد را به خطر بيندازد.

در برنامه هاي دوازده قدمي ، اين افزايش مقاومت را يك آلرژي يا حساسيت مي نامند. ما نسبت به مواد مخدر يك آلرژي يا حساسيت داريم كه منجر به ويار مي شود. اين حالت  در يك فرد غير معتاد ايجاد نمي شود.

آلرژي  يا افزايش مقاومت ما نسبت به مواد مخدر سبب مي شود تا با وجود عواقب و پي آمدهاي خطرناك مواد مخدر ، اجبار به مصرف داشته باشيم. علت اين كه از اين حالت با واژه آلرژي و حساسيت ياد مي شود، اين است كه  واكنش ما نسبت به مواد مخدر غير عادي است و به جاي  قطع مصرف مواد مخدر ما  به مصرف آن ادامه  مي دهيم.

پديده حساسيت به يك ماده يا مواد به گونه اي كاملاً روشن در مورد اعتياد به مشروبات الكلي نشان داده شده است. بسياري از افراد غير  الكلي قادرند ساعت ها  يك گيلاس ويسكي را جرعه جرعه بنوشند و سپس به همان يك گيلاس اكتفا كنند. اما افراد الكلي با نوشيدن اولين گيلاس حساسيت شان تحريك مي شود و به افراط در خوردن مشروب و بيهوشي  منجر مي شود.

الكلي ها هم همانند معتادان به مواد مخدر، كنترلي بر روي ميزان مصرف مشروب ندارند. اين مشروب الكلي و يا ماده مخدر است كه افسار ما را در دست دارد و ما در برابر بيماري خود ناتوان و عاجزيم(دوستيان  و همكاران، 1392).

[1] : Dopamine