پايان نامه شناسايي و اولويت بندي عوامل موثر بر اثربخشي سازماني به روش پرومت ...

 متن كامل پايان نامه مقطع كارشناسي ارشد رشته مديريت

علوم و تحقيقات واحد يزد

 پايان نامه كارشناسي ارشد رشته مديريت دولتي(M.A)

گرايش : نيروي انساني

عنوان:

شناسايي و اولويت بندي عوامل موثر بر اثربخشي سازماني به روش پرومتي

سال تحصيلي 1393-1392

براي رعايت حريم خصوصي نام نگارنده و استاد راهنما در سايت درج نمي شود

(در فايل دانلودي نام نويسنده و استاد راهنما موجود است)

تكه هايي از متن پايان نامه به عنوان نمونه :

(ممكن است هنگام انتقال از فايل اصلي به داخل سايت بعضي متون به هم بريزد يا بعضي نمادها و اشكال درج نشود ولي در فايل دانلودي همه چيز مرتب و كامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                       صفحه

چكيده 1

فصل اول: كليات و طرح تحقيق

1-1- مقدمه 3

1-2-بيان مسئله 4

1-3-اهميت موضوع 5

1-4-هدف تحقيق 6

1-5-سوال تحقيق 6

1-6-روش تحقيق 6

1-7-جامعه آماري 7

1-8-قلمرو 7

1-9-روش گرد آوري داده ها 7

1-10-روش تجزيه و تحليل داده ها 7

1-11-تعريف واژه هاي كليدي 8

فصل دوم: مباني نظري و پيشينه تحقيق

2-1-مقدمه 10

2-2- مباني نظري 11

2-2-1-اثربخشي 11

2-2-1-1-معيارها و مقياس‌هاي اثربخشي سازماني 15

2-2-1-2-مدل‌هاي اثربخشي سازماني 18

2-2-1-3-ادغام معيارهاي اثربخشي 20

2-2-1-4-الگوهاي اثربخشي 21

2-2-1-5-اثربخشي در اسلام 22

2-2-2- سلامت سازماني 23

2-2-3-اخلاق سازماني 25

2-2-4-رضايت شغلي 26

2-2-5-فن آوري 28

2-2-6-فرهنگ سازماني 30

2-2-7-مديريت دانش 32

2-2-8-رهبري تحول آفرين 34

2-2-9-نوآوري 37

2-3-پيشينه تحقيق 38

2-3-1-تحقيقات داخلي 38

2-3-2-تحقيقات خارجي 42

2-3-3-جمع آوري خلاصه تحقيقات به صورت جدول 45

فصل سوم: روش تحقيق

3-1-مقدمه 49

3-2-روش تحقيق 49

3-3-جامعه و نمونه آماري 50

3-4-روش گرد آوري اطلاعات 50

3-5-چارچوب نظري تحقيق 51

3-6-روش تجزيه و تحليل 51

3-6-1- مفاهيم اوليه 52

3-6-2-فرآيند تحليل سلسله مراتبي 54

3-6-2-1-مدل سازي مسئله تصميم 55

3-6-2-2- مقايسه اهميت و ارجحيت 55

3-6-2-3-محاسبه وزن هاي نسبي 56

3-6-2-4-سازگاري در قضاوت ها 56

3-6-3-استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي براي تصميم گيري گروهي 58

3-6-4- پرومتي 58

فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده ها

4-1-مقدمه 64

4-2-تجزيه وتحليل نتايج 64

4-2-1-شناسايي و تعيين عوامل موثربر اثربخشي سازماني 64

4-2-2-رتبه بندي عوامل موثر اثربخشي سازماني با استفاده از ابزار تحليل سلسله مراتبي(AHP) 68

4-2-3-رتبه بندي عوامل موثر بر اثربخشي سازماني با استفاده از مدل پرومتي 71

فصل پنجم: نتايج وارائه پيشنهادها

5- 1- مقدمه 80

5-2-خلاصه پژوهش 80

5-3-يافته ها وتجزيه و تحليل آنها 81

5-3-1-تحليل سوال پژوهش 81

5-3-2-تطبيق يافته ها 82

5-4-محدوديت ها 84

5-5-پيشنهادها 85

منابع 87

پيوست ها 99

چكيده انگليسي 105

چكيده

اثر بخشي سازماني يكي از مفاهيمي است كه در مديريت نوين، توجه خاصي به آن مبذول شده است.آگاهي مديران از ميزان اثربخشي سازمان و عوامل موثر برآن، در موفقيت،شادابي كاركنان و مسئولان مي تواند نقش موثري داشته باشد.در اين مطالعه توصيفي ـ رياضي جامعه آماري 420نفر كاركنان حوزه ستادي دانشگاه علوم پزشكي يزد در سال 93 است كه حجم نمونه با محاسبه فرمول كوكران 189 نفر و به صورت تصادفي انتخاب شدند.عوامل موثر براثربخشي سازماني با نظر خبرگان شناسايي شدند كه شامل فن آوري،اخلاق سازماني،نوآوري،سلامت سازماني،رضايت شغلي،فرهنگ سازماني،رهبري تحول آفرين و مديريت دانش بود.  براي گردآوري داده ها از پرسشنامه ماتريس مقايسات زوجي استفاده شد و سپس  ارزيابي و اولويت بندي گزينه ها و انتخاب بهترين گزينه  با استفاده از روش هاي AHP و PROMETHEE  از طريق نرم افزارهاي Expert  Choice و Decision Lab  صورت گرفت.در ميان هشت عامل موثر شناسايي شده در ميزان اثربخشي، عامل سلامت سازماني بالاترين جايگاه و رهبري تحول آفرين كمترين جايگاه را به خود اختصاص داد.سلامت سازماني به عنوان معياري موثر براي تعيين اثربخشي سازماني در دانشگاه علوم پزشكي يزد مطرح است.بنابراين براي اينكه بتواند اثربخش باشد بايد قبل از هرچيز بتواند در موارد بحراني ضمن انطباق و سازش با محيط متغير و مقابله با هر مشكلي بهترين منابع خود را به كار گرفته و همواره با حفظ توانايي هاي بقاي خود آن را رشد وتوسعه دهد.به تعبيري از سلامتي سازماني برخوردار باشد.

كليد واژه ها: اثر بخشي، سلامت سازماني،PROMETHEE، AHP

1-1- مقدمه

درزمان حاضر،اساس كار مديران نه برمحور تاكيدهاي متداول مديريت، بلكه برمحوري دگرگونه كه همانا مديريت تحول است،دور مي زند.اين بدين معني است كه مديريت هرسازمان چگونه مي تواندكشتي سازماني رادرآب هاي متلاطم وموج هايي غيردوستانه به سمت هدف هايي پذيرا هدايت كند(زمردين،2005).در دوره اي از تحولات و تغييرات فاحش مانند دوره اي كه ما در آن زندگي مي كنيم ،تغييرودگرگوني ،هنجار و قاعده اي پذيرفته شده و رايج است.در عصر تغييرات ساختاري سريع،تنها آناني كه رهبران و پيشگامان تغيير و دگرگوني اند،جان سالم به در خواهند برد.چالش محوري مديريت  در قرن 21 اين است كه سازمان ،نقشي پيشگام در امر دگرگوني داشته باشد (Drucker,2000). بايد توجه داشت كه تغييرات وتحولات سازماني داراي پيامدهايي است و هر سازماني كه با تغييروتحول مواجه مي شود بايد با اين پيامدها به روش مناسبي برخورد نمايد.شايد ژرف ترين تغييرات موثر بر افراد،تغييراتي نظير تغييردر باورها ،ارزش ها و مفروضات باشد (Sadler,2000).كه نتيجه آن تاثير گذاري برعملكرد افراد ودر نتيجه تاثير گذاري بر اثربخشي سازماني است.تغييرات مي تواند انگيزه و شوق و نگرش كاركنان را تحت تاثير قرار داده و روي عملكرد آنان تاثير بگذارندو اثربخشي سازماني را دستخوش تغيير نمايند (كيانپور،1381).مفهوم اثربخشي از مهمترين موضوعات در درك حوزه رفتار سازماني است(Chelladurai,1991).صاحب نظران و محققان بر اين اعتقادند كه اثربخشي موضوعي اصلي در تمامي تجزيه و تحليل سازماني است و تصور سازماني بدون ساخت اثربخشي مشكل است.همچنين صاحب نظران توجه به موضوع اثربخشي را باعث توسعه تئوري سازماني و اثربخشي را موضوع اصلي در فضاي عملي مي دانند(كاظمي،1375).انديشمندان مديريت و رفتار سازماني اثربخشي را ميزان دست يابي به اهداف تعريف مي كنند(Main,2008). عملكرد سازماني و اثربخشي سازماني رابطه تنگاتنگي بايكديگر دارند به گونه اي كه تحقيقات مربوط به مقالات ومجلات مديريتي در طي 35 سال گذشته نشان داده است كه دو مفهوم عملكرد و اثربخشي از يكديگر مستقل نبوده و درهم تنيده اند(Schenhav,1994).همه سازمان ها در جهت حصول اهداف مشخصي به وجود مي آيند و اين اهداف مشخص كننده فعاليتي است كه سازمان بايد انجام دهد (توفيقي،1390).يكي از معيارهاي سنجش ميزان تحقق اهداف سازماني ،اثربخشي مي باشد كه با رويكرد مختلف مي توان به آن دست يافت.برجسته ترين تعريف اثربخشي ميزان دستيابي به اهداف سازماني است.به عبارتي ديگر در كجا هستيم و در كجا بايد قرار بگيريم،اين دو جمله تعيين كننده ميزان تحقق اهداف سازماني است(حقي،1376).دو شاخص اثربخشي و كارايي براي ارزيابي عملكرد سازماني به كار برده مي شود.پيتر دراكر دو واژه يادشده را چنين تعريف مي كند:كارايي يعني انجام كارها به نحو شايسته يا مناسب و اثربخشي يعني انجام دادن كارهاي شايسته يا مناسب(استونروفريمن،1375)[1].

1-2-بيان مسئله

گسترش روبه رشد سازمان ها وتسلط آنها بر تمامي جنبه هاي زندگي بشري در طول حيات بر كسي پوشيده نيست.انسان امروزي براي انجام هر كاري نيازمند تشكيلاتي به نام "سازمان"است وسازمان ها كه خود ساخته و پرداخته دست انسان مي باشند و براي رفع نيازها و فراهم نمودن تسهيلات لازم جهت امورات زندگي بشري به وجود آمده اند،امروزه رفتار انسان را به طور كلي تحت تاثير خود قرار داده اند (تنهايي،1379).اثر بخشي سازماني ،موضوعي اصلي در نظريه هاي سازماني است و يكي از ملاك هاي ارزيابي عملكرد سازماني محسوب مي شود.مفهوم اثر بخشي در مديريت با تغيير ميزان موفقيت نتايج حاصل از كار بايد مهمترين هدف مدير باشد(زارعي،1383).نظريات و نوشته هاي موجود در اين زمينه حكايت از اين دارد كه اثر بخشي پديده اي است چند بعدي كه از ديدگاه پارسونز اين ابعاد عبارتند از:دستيابي به اهداف، حفظ و تداوم سيستم ،انسجام و وحدت اجزا،قابليت انطباق و ايجاد تغييرات كه با يك يا دو عامل نمي توان آن را سنجيد(اخبارفر،1379).اثر بخشي سازماني موضوع اصلي در تمامي تجزيه و تحليل هاي سازماني است و تصور سازماني كه شامل ساخت اثربخشي نباشد ،مشكل است (Quinn,1983). درك هدف هاي سازمان از نخستين گام هايي است كه بايد در راه اثربخشي سازماني برداشت.هدف هاي سازمان بايد نشان دهنده علت وجودي آن و آنچه را كه در پي دستيابي به آن است، باشد(دفت،1374)[2].دراكر معتقد است كه بايد عملكرد سازمان را با دوشاخص اثربخشي و كارايي مورد ارزيابي قرار داد.او از ميان اين دو شاخص، اثربخشي را مهمتر به حساب مي آورد زيرا اگر هدف هاي نادرستي انتخاب شده باشد با هيچ ميزان و مقداري از كارايي نمي توان آن را جبران كرد(استونر،1375)[3].در واقع اثربخشي مرتبط با عملكرد و فراهم كردن رضايت انسان از تلاش هاي انجام شده و كارايي مرتبط با بهره برداري صحيح از منابع است.ملاحظه مي شود كه كارايي جنبه كمي ولي اثربخشي جنبه كيفي دارد(Cameron,1979).

اگر ما هدفي را كه بيشتر محققان و انديشمندان سازماني بر آن اتفاق نظر دارند و شرطي ضروري براي موفقيت يك سازمان محسوب مي شود مد نظر قرار دهيم ،آن وقت نقطه نظرات ما روشن تر مي شود.اين هدف ،بقا سازمان است كه آن را ضابطه اثربخشي مي دانند(رابينز،1378)[4].پس براي موفقيت و بقا سازمان بايد از مديران عالي سازمان بخواهيم تا عوامل كليدي مهم وموثر بر بقاي سازمان را تعيين كنند و سپس آن را مورد ارزيابي قرار داده تا ببيند هر عامل تا چه حد برسازمان موثر است سپس آن هارا اولويت بندي نمايند تا بتواند اثربخشي را مورد ارزيابي قرار دهند.اثر بخشي سازماني يكي از مفاهيمي است كه در مديريت نوين ،توجه خاصي به آن شده است.بي ترديد دانشگاه هاي علوم پزشكي يكي از مهمترين وموثر ترين سازمان ها مي باشدكه به علت گستردگي و منحصر به فرد بودن ،از اهميت فوق العاده اي برخوردارند. اين سازمان همانند سازمان هاي ديگر سعي مي كند در تحقق اهداف خود اثر بخشي را فراهم كند. با اين وجود تعداد كمي تحقيق در اين زمينه انجام شده است. در ميان عوامل موثر مي توان به متغير هايي مانند اخلاق سازماني ، فرهنگ سازماني ، نوآوري ، سلامت سازماني ، رضايت شغلي ، فناوري ، مديريت دانش ، سبك رهبري اشاره كرد كه با توجه به ماهيت كيفي بودن معيار ها از روش پرومتي جهت رتبه بندي عوامل موثر استفاده گرديد.

1-3-اهميت موضوع

در جامعه چند وجهي و پيچيده امروز،ايجاد سازمان ها راه اصلي تحقق خواسته ها و نيل به هدف هايي است كه به تنهايي نمي توان به آنها رسيد.سازمان ها به منظور تحقق اهداف به وجود آمده اند و بحث موفقيت درسازمان ها به طور كلي با عنوان اثر بخشي ارائه مي شود.اثر بخشي سازماني سومين سطح از سطوح اثر بخشي را شامل مي شود كه دو سطح اثر بخشي فردي و گروهي را نيز در بر مي گيردو وظيفه مديريت سازمان اين است كه علت هاي اثر بخشي فردي وگروهي را مشخص كند تا نهايتا اثر بخشي سازماني حاصل شود(Gibson & et al,2009).اثر بخشي مشخص مي كند كه سازمان تا چه حد توانسته است ماموريت هاي خود را مشخص كند از اين رو سنجش مناسب اثر بخشي مي تواند نقاط ضعف و قوت سازمان را تعيين وموجب بكارگيري راهبردي ويژه اي در سازمان شود(Overholt & Jomrog,2004). توجه به شناسايي وويژگي هاي درون سازماني كه براي موفقيت سازماني حياتي هستند و نشان دادن روابط آنها يكي از موضوعات بسيار اساسي تلقي مي شود(رحيميان و شامي زنجاني1389).Cambel(1997)در بازبيني خود از مطالعات صورت گرفته در جهت توسعه سازماني و تعيين ويژگي هايي از سازماني كه به طور معنا داري با اثر بخشي سازماني مرتبط هستند به كار گرفت(Kaplan & Norton,2008). يكي از مشكلات پيش روي مديران ، امروزه آن است كه رابطه  ميان عوامل درون سازماني را شناسايي و اولويت بندي نمايند و از آنجا كه اثر بخشي سازماني تاثير گذار ترين عامل مي باشد اين پژوهش به منظور شناسايي و اولويت بندي عوامل موثر بر اثر بخشي دانشگاه علوم پزشكي يزد صورت گرفته است .

1-4-هدف تحقيق

شناسايي و اولويت بندي عوامل موثر بر اثر بخشي سازماني در دانشگاه علوم پزشكي يزد

دو هدف اصلي اين پژوهش عبارتند از تعيين معيارهاي اثربخشي در دانشگاه علوم پزشكي و سپس اولويت بندي اين معيارها بارويكرد پرومتي. در مرحله اول با استفاده از مطالعات كتابخانه اي ،بررسي مطالعات گذشته و استفاده از تكنيك مصاحبه عوامل شناسايي شدند ودر مرحله دوم استفاده از  پرسشنامه مقايسات زوجي به منظور دريافت نظرات متخصصان و خبرگان دانشگاه علوم پزشكي يزد وسپس پرسشنامه نهايي ماتريس مقايسات زوجي كه دراختيارجامعه آماري قرار گرفت انجام شد.

1-5-سوال تحقيق

1-شناسايي عوامل موثر بر اثر بخشي سازماني در دانشگاه علوم پزشكي يزد به چه صورت مي باشد؟

2-اولويت بندي عوامل موثر بر اثر بخشي سازماني در دانشگاه علوم پزشكي يزد به چه صورت مي باشد؟

1-6-روش تحقيق

در اين پژوهش ابتدا از طريق مطالعات كتابخانه اي و مصاحبه با اساتيد و خبرگان دانشگاه به شناسايي مهمترين عوامل موثر بر اثربخشي سازماني پرداخته كه از ميان عوامل متعدد 20 عامل كليدي تعيين شدند. از آنجا كه AHP يكي از روش هاي تصميم گيري با شاخص هاي چند گانه است براي ارزيابي معيارها كه كيفي هستند ازروش AHP وپرسشنامه مقايسات زوجي استفاده كرده كه پس از تاييد،اين پرسشنامه در اختيار 20نفر از خبرگان دانشگاه كه داراي مدرك تحصيلي حداقل فوق ليسانس با حداقل 10سال سابقه كار ومدير يكي از قسمت هاي دانشگاه بودند قرار گرفت و به روش AHP رتبه بندي شدند.از ميان اين عوامل بانظر خبرگان،8 عامل اول كه بيشترين رتبه را كسب كردند انتخاب شده وبه عنوان معيارهاي اصلي تحقيق به صورت پرسشنامه مقايسات زوجي در اختيار جامعه آماري قرار گرفت.پس از محاسبه وزن دهي و تعيين شاخص ناسازگاري از طريق AHP رتبه بندي شدند. همچنين از خروجي تحليل AHP جهت ورودي روش پرومتي استفاده نموده وپس از انجام مقايسات زوجي عوامل رتبه بندي شدند. روش تحقيق حاضراز نظر هدف كاربردي و از نظر ماهيت از نوع توصيفي  بهره گرفته است.

1-7-جامعه آماري