- فرايند سازگاري
سازگاري داراي فرايندها و مراحل گوناگوني است كه مي توان آن ها را به شرح زير بيان كرد:
1- برانگيختگي و احساس نياز (جسمي، جنسي، رواني، اجتماعي، اخلاقي و معنوي)؛
2- انتخاب هدف و حركت به سوي هدف، به منظور ارضاي نياز؛
3- برخورد به مانع يا مشكل؛
4- شكست در روش نخستين و انتخاب روش هاي جديدتر؛
5- كارآمد شدن يكي از روش هاي حل مشكل؛
6- رسيدن به هدف؛
7- انگيزه ي اجتناب از برخورد با مانع، مشكل و فرار از ادامه ي راه براي رسيدن به هدف و وقوع ناسازگاري (اسلامي نسب، 1373).
در جايگاه جمع بندي مي توان گفت كه فرد در فرايند سازگاري، سعي در آزمايش روش هاي جديد مختلف جهت رسيدن به تعادل و فائق آمدن بر شرايط موجود با ايجاد تغييراتي در خود و محيط مي نمايد.
عوامل متعددي در زندگي شخصي و اجتماعي افراد نقش دارند كه نظريه ها و ديدگاه هاي مختلف تربيتي، روان شناختي و جامعه شناختي بر آن ها تاكيد كرده اند.
ايواتا[1] و همكاران (2000) در مروري جامع عوامل موثر در سازگاري اجتماعي را به شش دسته ي عمده ي تقسيم مي كنند كه هر يك از آن ها نيز به عوامل جزئي تري تقسيم شده اند، اين عوامل عبارتند از: الف)محروميت هاي جسماني ناشي از نقص عضو، تغذيه ي نادرست و بد، محروميت از خواب و خستگي رواني، فرايندهاي عاطفي آسيب زا و آسيب هاي مغزي؛ ب) عوامل رواني–اجتماعي– محيطي نظير تغييرات سريع و مهم اجتماعي نظير بيكاري، جنگ، بلاياي طبيعي، از هم پاشيدگي كانون خانواده، فقر و اعتياد؛ ج) عوامل تربيت نظير الگوهاي نادرست خانوادگي، فقدان رابطه ي والد-كودك، طرد كردن فرزند، حمايت افراطي، محرميت هاي عاطفي، خودمختاري بيش از حد كودك، انتظارات و خواته هاي غيرواقع گرايانه ي والدين و كمبود ارتباط؛ د) ساختار خانوادگي ناسازگار از جمله خانواده هاي بي كفايت، از هم پاشيده، ضد اجتماعي و آسيب رواني اوليه و عدم ثبات عاطفي و رواني والدين به خصوص مادر؛ ه) فشارهاي ناشي از زندگي جديد صنعتي مانند رقابت هاي ناسالم، تقاضاهاي شغلي و تحصيلي و پيچيدگي هاي زندگي جديد؛ و) عوامل ژنتيكي و ارثي نظير اختلالات جسمي، رواني و عاطفي ارثي كه زمينه را براي رفتارهاي بزهكارانه و ناسازگاري اجتماعي فراهم مي كنند.
[1]Iwata