4-16 اثر رطوبت در ساختمان

رطوبت در ساختمان باعث مي¬شود كه ديوارهاي ساختمان نمور شده و مكاني مناسب براي رشد و نمو انواع ميكروبها و باكتريها گردد وجود رطوبت در فضاهاي مسكوني باعث سرماخوردگي هاي مكرر و بروز امراضي چون رماتيسم و نظاير آن خواهد شد.

وجود رطوبت باعث عرق كردن ديوارهاي فضا مي¬شود و اگر ميزان اين رطوبت از حد معيني تجاوز كند، منجر به حل شدن املاح نمكي در مصالح شده و آثار آن به صورت شوره و سفيدك بر سطوح فضاها خودنمايي مي كند. اين نقيصه كمك فراوان به رشد انواع قارچها كرده و افزون بر آن، بوي ناخوشايندي به وجود مي آورد و زندگي در اين محلها را با ناراحتي مواجه مي سازد. اثرات مداوم رطوبت در ساختمان باعث تغيير شكل يافتن بسياري از مصالح در استخوان بندي بنا، به خصوص پوسيدگي چوبهاي به كار رفته در ساختمان و زنگ زدگي در و پنجره هاي فلزي و كابينتهاي آشپزخانه مي شود. در موارد ديگر، باعث نرم شدن سطوح گچ كاري و كوپ كردن آنها و در نتيجه جدا شدن از سطح ديوارها مي گردد.

در اين موارد، مي توان با تهويه ي طبيعي و اصولي در ساختمان و همچنين با استفاده از دستگاههاي گرم كننده كه مي¬توانند تعرق سطوح ديوارها و در نتيجه نم ساختمان را به ميزان قابل توجهي كاهش دهند، جلوي رطوبت يا افزايش آن را گرفت.

4-17 اثرات آب باران در ساختمان

اقليم هاي مرطوب و نقاطي كه بارندگي فراوان باشد، آب باران مي¬تواند در تركها و درز ناچيز ديوارهاي ساختمان و يا ريشه بنا اثر كند و بنا را دچار نشست كرده و تركهاي عميق به وجود آورد و در مجموع موجب پيدايي رطوبت در كل ساختمان مي شود كه به شرح آن مي پردازيم.

براي پيشگيري از اين نقيصه مي توان به اصول پي سازي صحيح و قيراندودهاي افقي بر روي پي و كرسي¬ها و اتصال قيراندودهاي عمودي در پشت پي ها و ديوارهاي بنا آن را تا سطح زمين طبيعي عايق ساخت. استفاده از كوره¬پوش در زير فضاي مسكوني و با به كار بردن نوع سنگهاي كروي و استفاده از قيراندود در كف¬سازي و در سقفها و با بهره¬گيري از شيرواني با اصول صحيح آبروها و ناوداني، ساختمان را محافظت كرد. در مواردي كه زمين و محوطه¬ي اطراف ساختمان از زمينهاي بسيار مرطوب و نمناك باشد، مي توان به وسيله زهكشي بنا را عاري از رطوبت هاي شديد كرد. ( شكل هاي ۱۱و۱۲ )

4-18 اثر باد بر ساختمان

يكي از عناصر مؤثر در اقليم شناسي، وجود بادهايي است كه در سطح زمين به وجود مي آيد. اين بادها هر يك داراي مركزيت مي باشد كه در نتيجه بادهاي موسمي، قطبي، نيمه استوايي و بادهاي پراكنده و محلي را به شكلهاي مختلف پديد مي آورد. وجود اين بادها و اثر برخورد آنها با ساختمانها، خالي از اشكال نيست. مسلماً ساختن بنا در مناطق بادگير و در مسير وزش بادها، عوارض، خطرناك و خساراتي را بر ساختمان وارد مي آورد كه به شرح آن مي پردازيم

۱ـ زندگي در ساختمان هايي كه در خط و مسير حركت بادها ساخته مي¬شوند، از نظر روحي آزاردهنده هستند. مهم ترين عامل آزاردهنده در اين گونه ساختمانها، وجود اصواتي است كه در روز و خصوصاً شبها از برخورد و پيچشهاي باد حاصل مي¬شود به طور مداوم اثرات نامطلوب بر اعصاب و روان ساكنين اين بناها خواهد گذاشت.
۲ـ ديده شده كه بادهاي مختلف بناهاي سبك را تخريب كرده و خسارات مالي و جاني بر جاي گذارده است. در اين مورد بايستي ديوارهاي خارجي قطور و بناها فاقد ارتفاعي بلند و چند طبقه باشد و از ساخت بناهاي منفرد در دشت و مكانهايي كه پيوسته در جهت حركت و مسير بادهاي ذكر شده مي باشند، خودداري شود.
۳ـ بناهايي كه داراي شيرواني و پوششهاي مشابه مي¬باشد، بايستي شيب بندي شيرواني و خرپا به صورت يك طرفه و شيب تند آن در جهت باد باشد. عدم توجه به اين اصول موجب مي¬شود تا باد به راحتي شيرواني خرپاهاي مضرس كارخانجات بزرگ را از جا كنده و يا واژگون كند و در مواردي شيرواني و نيمه خرپا و خرپاهاي معمولي را از جاي خود بلند كرده و در اطراف پراكنده و سرنگون مي سازد

4-19 تقليل دادن شدت باد

تجارب هنر معماري چند هزار ساله راههاي جلوگيري از تخريب بنا را كه از رهگذر بادهاي مختلف حاصل مي شود، آزموده كه استفاده از آنها بدين شرح مي باشد.

الف:  براي پيشگيري از بادهاي شديد از وجود بادشكنها كه به صورت بوته و گياه و ديوارهاي قطور آجري و يا رديف بندي درختان بلند با رعايت فواصل معلوم كه تا نزديكي بناها كاشته مي¬شود، استفاده مي¬گردد.
ب:  چنانچه شدت باد زيادتر باشد مي¬توان با موانعي نظير درختكاري به صورت رديف بنديهاي منظم و درختكاري پراكنده در بين آنها از فاصله هاي دور تا نزديكي بناها از شدت باد به مقدار زياد كاست. ميزان اين كاهش بين ۵۰ تا ۶۶ درصد مي¬رسد و از سرعت باد كه در مواردي تا ۳۲ كيلومتر در ساعت مي رسد، به مقدار زيادي مي كاهد.

توجه: استفاده از موانع آجري و يا ديوارهاي خشتي و گِلي قطور بايد طوري باشد كه در تابستان مانع از رسيدن بادهاي خنك كننده و نسيمهاي ملايم به بناها نباشد. ( شكل هاي ۱۳ و ۱۴ )

ج: در مناطق خشك كويري حركت باد، ماسه هاي روان را به داخل روستاها و شهركها و شهرها مي كشد، كه اين خود براي سلامت انسان ها زيانبار است.از اين رو از وجود درختان كاج كه ريشه¬ي خود را به سرعت در اعماق زمين و تا ۷۰ متري به آب مي¬رساند، سود برده و اين درختها را به صورت كمربندي در اطراف شهرها مي¬كارند. اين روش به ميزان قابل توجهي به مطلوب سازي آب و هوا كمك كرده و باعث خنك كردن نسبي مناطق مذكور مي¬شود. نتيجه كاربرد اين روش را مي¬توان در شهر خواف در نزديكي مرز ايران و افغانستان به خوبي مشاهده كرد، كه اثرات مهمي در سالم سازي محيط زيست آن منطقه داشته است.

د: در مناطق بادگير، به ارتفاع باز شو پنجره و نورگير بايد توجه شود كه دست انداز آنها بيش از ۱۵۰ سانتيمتر انتخاب گردد تا كوران هوا و باد باعث اختلال در نظم زندگي و فضاهاي داخلي ساختمانهاي مسكوني و عدم كارآيي واحدهاي آموزشي و اداري و درماني و موارد ديگر نگردد.

بديهي است اگر حركت باز شو پنجره، در جهت محور افقي باشد، مي توان به ميزان قابل توجهي وزش باد و كوران را به داخل فضاها كنترل كرد.

4-20 اقليم شناسي ايران

ايران در عرض جغرافيايي ۲۵ درجه و ۴۰ ثانيه و به صورت فلاتي بلند مي باشد و اكثر زمينهاي آن بيشتر از ۴۷۵ متر از سطح آبهاي سواحل خليج فارس ارتفاع داشته و در قسمت معتدل نيم كره ي شمالي واقع شده است.
ايران از دو حوزه داراي دريا است. حوزه ي خليج فارس و اقيانوس هند و حوزه¬ي شمال درياي خزر كه بزرگترين درياچه دنيا مي باشد. در كناره هاي حوزه ي شمالي، سلسله جبال البرز و از طرف ديگر سلسله كوههاي زاگرس مانع از رسيدن هواي معتدل مرطوب و سرد به قسمتهاي مياني و كويري كشور مي¬شود. به طوري كه اين عوامل باعث شده كه نقاط مختلف ايران داراي آب و هوائي متمايز از يكديگر باشد و به نام اقليم چهارگانه مشهور شده كه ذيلاً به شرح آن و معماري آن اقليمها مي پردازيم.

۱ـ اقليم معتدل و مرطوب ( سواحل درياي خزر ).

۲ـ اقليم سرد ( كوهستانهاي غربي ) و سرزمين هاي آن اقليم

۳ـ اقليم گرم و خشك ( فلات مركزي ايران ).

۴ـ اقليم گرم و مرطوب ( سواحل جنوب و خليج فارس ).

دانلود متن كامل پايان نامه :

دانشكده معماري با رويكرد معماري بومي  شهرستان ملاير

4-21 معماري بومي اقليم سرد

الف:  بناهاي اين خطه به شكل متراكم در جوار يكديگر با ديوارهاي ضخيم و از نوع مصالح مقاوم ساخته مي شود. چنانچه نوع ديوارها به شكل دوجداره و سقفها دو پوششه انتخاب گردد، عايق اصولي به وجود خواهد آمد.
ب:  پنجره ـ بازشو ـ و نورگير بايد در ابعادي تعبيه شود كه از هدر رفتن گرما از فضاهاي داخلي به خارج ساختمان جلوگيري كند. چنانچه پنجره دوجدار ساخته شود، به مراتب بهتر است.

ج:  در طراحي ساختمانها بايد ابعاد سطوح خارجي كه به عنوان نماي ساختمان شناخته مي شود بسيار كم باشد. تعداد پنجره هاي لازم جهت رسيدن نور به فضاهاي داخلي ساختمان تعيين شود و در انتخاب نوع مصالح تيره رنگ در نما و نحوه¬ي زبري آن در اجراي نماسازي نيز بايد توجه گردد. كسمايي مرتضي 1389 ).