ويژگي هاي اختلال اضطراب اجتماعي

اضطراب اجتماعي

مفهوم فوبي اجتماعي، اواخر دهه 60 مطرح شد. اختلال اضطراب اجتماعي نيز با عنوان اختلال هاي فوبيك از اوايل دهه 80 وارد متون علمي شد. در ميانه دهه 80 از اختلال اضطراب اجتماعي با عنوان اختلال اضطراب غفلت شده ياد كردند. از آن پس تحولات زيادي در خصوص اين اختلال رخ داده است. هم اكنون توافق عموم با عنوان اختلال اضطراب اجتماعي بوده است تا اين عنوان گوياي تمايز و فراگير بودن اين اختلال و دلالتي بر آسيب زا بودن اين اختلال باشد (محمدي و همكاران، 1392).

اضطراب اجتماعي با ترس افراطي از تحقير^[1] و خجالت^[2] مشخص مي شود(استين و استين^[3]،2008).در پنجمين طبقه بندي اختلالات رواني(DSM5،2013،ترجمه سيدمحمدي)،ملاك هاي تشخيصي زير براي اضطراب اجتماعي در نظر گرفته شده است:

1.ترس يا اضطراب محسوس در مورد يك يا چند موقعيت اجتماعي كه در آن ها فرد با احتمال  بررسي دقيق ديگران مواجه شود.از جمله نمونه هاي آن عبارتند از: تعاملات اجتماعي(مانند گفتگو داشتن، ملاقات با افراد نا آشنا)، مورد مشاهده قرار گرفتن(مانند خوردن و نوشيدن) و عمل كردن جلوي ديگران (مانند ايراد سخنراني).

2.فرد مي ترسد كه طوري عمل كند يا نشانه هاي اضطراب بروز دهد كه به صورت منفي ارزيابي شوند(يعني، خجالت آور يا تحقيرآميز باشند؛ به طرد يا دلخوري ديگران منجر شوند.

3.موقعيت هاي اجتماعي تقريبا هميشه ترس يا اضطراب را برانگيخته مي كنند.

4.از موقعيت هاي اجتماعي اجتناب مي شود يا اين موقعيت هاي با ترس يا اضطراب شديد تحمل مي شوند.

5.ترس يا اضطراب با تهديد واقعي كه توسط موقعيت هاي اجتماعي ايجاد مي شود و با زمينه اجتماعي-فرهنگي بي تناسب است.

6.ترس،اضطراب،يا اجتناب مداوم است، معمولا شش ماه يا بيشتر ادامه مي يابد.

7.ترس، اضطراب، يا اجتناب ناراحتي يا اختلال قابل ملاحظه باليني در عملكرد اجتماعي، شغلي يا زمينه هاي مهم ديگر عملكرد ايجاد مي كند.

1. ترس، اضطراب،يا اجتناب ناشي از تاثيرات فيزيولوژيكي مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر،دارو) يا بيماري جسماني ديگر نيست.
2. ترس، اضطراب، يا اجتناب با نشانه هاي اختلال رواني ديگر، مانند وحشتزدگي،اختلال بدشكلي بدن، يا اختلال طيف اوتيسم بهتر توجيه نمي شود.

10.اگر بيماري جسماني ديگري (مثل بيماري پاركينسون، چاقي، بدشكلي ناشي از سوختگي ها يا جراحت) وجود داشته باشد،ترس،اضطراب،يا اجتناب آشكارا نامربوط يا بيش از حد است.

2-2-2- ويژگي هاي اختلال اضطراب اجتماعي

ويژگي اصلي اختلال اضطراب اجتماعي، ترس يا اضطراب محسوس يا شديد از موقعيت هاي اجتماعي است كه در آن ها ممكن است فرد مورد بررسي دقيق ديگران قرار بگيرد(DSM5،2013،ترجمه سيدمحمدي).افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعي از موقعيت هايي چون سخنراني در حضور ديگران،ترس بسيار دارند.آنها مي ترسند كاري انجام دهند يا چيزي بگويند كه شرمنده شوند،مي ترسند كه ذهنشان تهي شود، نگرانند كه نتوانند به سخنراني ادامه دهند، مطلب بي معني يا احمقانه اي بگويند.حتي اگر ترس هاي اين افراد تاييد نشود و عملكرد آنها به آرامي صورت گيرد،نسبت به توانايي خود در عملكرد مناسب در اين موقعيت ها ترديد دارند، در نتيجه مي ترسند كه ديگران در آينده توقع بيشتري از آنها داشته باشند(استين و همكاران،1996؛به نقل از عبدالمحمدي،1389).افراد مبتلا به اين اختلال مي دانند كه ترسشان غيرمنطقي است، با اين حال نمي توانند جلوي نگراني خود را از اينكه ديگران مشغول بررسي دقيق آنها هستند،بگيرند.با اينكه افرا مضطرب اجتماعي به صورت افراطي از اين موقعيت ها اجتناب مي كنند، اما موقعيت هايي وجود دارند كه در آن ها چاره اي ندارند. وقتي اين حالت روي مي دهد،در اثر اضطراب ناتوان مي شوند (بهرامي،1390). موقعيت هاي اجتماعي تقريبا هميشه ترس يا اضطراب ايجاد مي كنند.بنابراين، فردي كه فقط گاهي در موقعيت هاي اجتماعي مضطرب مي شود،مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعي تشخيص داده نخواهد شد(DSM5،2013،ترجمه سيدمحمدي).

2-2-3-شيوع اختلال اضطراب اجتماعي

برآورد شيوع 12ماهه اختلال اضطراب اجتماعي براي ايالات متحده تقريبا 7درصد است.برآوردهاي شيوع كمتر از 12ماهه در خيلي از مناطق دنيا با استفاده از ابزار تشخيصي يكسان،پيرامون5/0 تا 0/2 درصد است؛شيوع توسط در اروپا 3/2 درصد است.ميزان شيوع 12ماهه در كودكان و نوجوانان با ميزان شيوع در بزرگسالان برابر است.ميزان شيوع با افزايش سن كاهش مي يابد.در مجموع،ميزان اختلال اضطراب اجتماعي در كل جمعيت،در زنان بالاتر از مردان است(با نسبت احتمال 5/1 تا 2/2)،و تفاوت جنسيت در شيوع،در نوجوانان برجسته تر از جوانان است(DSM5،2013،ترجمه سيدمحمدي).

[1] humiliation

[2] embarrassment

[3] Stein & Stein