تعريف، شيوع و انواع اختلال نارسايي توجه/بيش فعال
اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي شايع ترين اختلال رواني در دوره كودكي است (ولريش[1] و همكاران، 2005). ويراست پنجم راهنماي آماري و تشخيصي اختلالهاي رواني (2013) اين اختلال را با سه علامت بي توجهي، بيش فعالي و تكانشگري مشخص كرده است. در اين مجموعه تشخيصي، 9 نشانه مرضي براي بي توجهي و 9 نشانه مرضي براي بيش فعالي و تكانشگري ذكر شده است. به منظور تشخيص اختلال نارسايي توجه/ بيش فعالي شش يا بيش از شش مورد از نشانه هاي مرضي بي توجهي يا بيش فعالي/ تكانشگري بايد حداقل به مدت 6 ماه تداوم داشته باشد و قبل از سن 12سالگي برخي از نشانه هاي بيش فعالي/تكانشگري يا بي توجهي كه موجب تخريب عملكرد شده، وجود داشته باشد. نشانه هاي مرضي اختلال بايد حداقل در دو (يا بيش از دو) محيط (مثل خانه و مدرسه) مشاهده شوند و از نظر باليني تخريب قابل ملاحظه اي در كنش اجتماعي، آموزشي يا شغلي ايجاد كنند.
ويراست پنجم راهنماي آماري و تشخيصي اختلالهاي رواني همچنين سه نوع براي دريافت تشخيص اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي تعيين كرده است:
- اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي، نوع مختلط: اگر ملاكهاي بي توجهي و بيش فعالي-تكانشگري در 6 ماه گذشته وجود داشته باشد.
- اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي، نوع غالب بي توجهي: اگر ملاكهاي بي توجهي بدون ملاكهاي بيش فعالي-تكانشگري در 6 ماه گذشته وجود داشته باشد.
- اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي، نوع غالب بيش فعالي-تكانشگري: اگر ملاكهاي بيش فعالي-تكانشگري بدون ملاكهاي بي توجهي در 6 ماه گذشته وجود داشته باشد.
برخلاف باورهاي اوليه درباره اين اختلال، نارسايي توجه/بيش فعالي با افزايش سن كودكان از بين نمي رود و 65% از موارد، اين تشخيص در دوره نوجواني نيز تداوم مي يابد (ولريش و همكاران ، 2005). اگر چه ممكن است كودكان در سنين نوجواني و بزرگسالي واجد همه ملاكهاي اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي نباشند اما كودكاني كه قبلاً تشخيص اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي را دريافت كرده اند در سنين بالاتر پيشرفت تحصيلي كمتر، وضعيت اقتصادي پايين تر و احتمال بيشتر اختلال شخصيت ضداجتماعي[2] و يا سؤ مصرف مواد دارند (مانوزا[3] و همكاران، 1993).
اين اختلال در پسران شايع تر از دختران و نسبت ابتلاي پسران به دختران در جمعيت عمومي 4 به 1 و در مراجعان به درمانگاه 9 به 1 بوده و ميزان شيوع اختلال نارسايي توجه/بيش فعالي در كودكان دبستاني 3 تا 5 درصد برآورد شده است (راهنماي تشخيصي و آماري اختلالهاي رواني ويراست پنجم، 2013). در رابطه با شيوع اختلال كمبود توجه/بيش فعالي نيز گزارشهاي متفاوتي ارايه شده است. به عنوان مثال، كاپلان و سادوك(2007) عنوان كردند كه بيش از ۵۰ درصد مراجعين به درمانگاههاي روانپزشكي كودكان و 3-5 درصد از كودكان سنين مدرسه را مبتلايان به اختلال كمبود توجه/بيش فعالي تشكيل مي دهند. در ايران نيز مطالعات متعددي در اين رابطه صورت پذيرفته است كه همگي بيانگر شيوع نسبتا بالاي اين اختلال در كودكان سن دبستان و پيش دبستاني مي باشد، كه از جمله انها مي توان به پژوهشهاي عليشاهي و همكاران(1382) در شهر نيشابور، شهيم و همكاران(1386)در شهر شيراز اشاره نمود كه شيوع كلي اين اختلال را به ترتيب:8/5 درصدو 5/8-5 درصد گزارش نموده اند.
[1] . Wolraich
Antisocial personality disorder.43
[3] . Mannuzza