پايان نامه شناسايي عوامل موثر بر مزيت نسبي ايران در صادرات ميگو ...

 متن كامل پايان نامه مقطع كارشناسي ارشد رشته مديريت

دانشگاه آزاد اسلامي

واحد علوم و تحقيقات

دانشكده مديريت و اقتصاد، گروه بازرگاني

پايان نامه كارشناسي ارشد در رشته مديريت بازرگاني (M.A)

گرايش بين المل

عنوان:

شناسايي عوامل موثر بر مزيت نسبي ايران در صادرات ميگو

استاد مشاور:

دكتر مريم خليلي عراقي

زمستان1392

براي رعايت حريم خصوصي نام نگارنده و استاد راهنما در سايت درج نمي شود

(در فايل دانلودي نام نويسنده و استاد راهنما موجود است)

تكه هايي از متن پايان نامه به عنوان نمونه :

(ممكن است هنگام انتقال از فايل اصلي به داخل سايت بعضي متون به هم بريزد يا بعضي نمادها و اشكال درج نشود ولي در فايل دانلودي همه چيز مرتب و كامل است)

فهرست مطالب

فصل اول

1-1 موضوع تحقيق  

1-2 تشريح و بيان مساله.. 4

1-3 اهميت و ضرورت حل مساله.. 6

1-4 گزاره هاي مسئله.. 6

1-4-1 اهداف تحقيق.. 7

1-4-2 سؤالات تحقيق.. 7

1-4-3 فرضيه‏هاي تحقيق.. 7

1-5 تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصي.. 7

1-6 متغيرهاي مورد مطالعه.. 8

منابع فصل اول.. 11

فصل دوم

2-1مقدمه اي بر پيشينه سوابق و ادبيات تحقيق.. 13

2-2 نظريه‌هاي مهم در تجارت بين الملل.. 14

2-2-1 نظريه سوداگري.. 15

2-2-2 نظريه مزيت مطلق.. 15

2-2-3 نظريه مزيت نسبي.. 16

2-2-4 نظريه هزينه فرصت.. 18

2-2-5 نظريه مزيت نسبي هكشر و اوهلين.. 19

2-2-6 آزمون تجربي لئونتيف.. 19

2-3 پيدايش نظريه‏هاي جديد.. 20

2-3-1 نظريه تشابه كشورها.. 20

2-3-2 نظريه‏ چرخه زندگي محصول.. 21

2-3-3 نظريه رقابت استراتژيك تجاري.. 21

2-3-4 نظريه مزيت رقابتي ملي.. 22

2-4 عوامل تعيين كننده مزيت نسبي.. 23

2-5 شاخص‌هاي مزيت نسبي.. 24

2-5-1 شاخص مزيت نسبي آشكار.. 25

2-6 نگاهي به صنعت ميگو در جهان.. 25

2-6-1 توليد ميگو در جهان.. 26

2-6-2 تجارت جهاني ميگو.. 31

2-7 بررسي صنعت ميگو در ايران.. 32

2-7-1 ظرفيت‌هاي توسعه پرورش ميگو.. 33

2-7-2 وضعيت توليد ميگو.. 34

2-7-3 ميگو در بازار داخلي.. 36

2-7-4 وضعيت صادرات ايران.. 39

2-8 مروري بر مطالعات انجام شده.. 41

منابع فصل دوم.. 47

فصل سوم

3-1 مقدمه اي بر روش تحقيق.. 51

3-2 انتخاب و تبيين مساله تحقيق.. 52

3-3 تشريح روش كار.. 52

3-4 ايستايي (مانايي) در سري‌هاي زماني.. 60

3-5 هم انباشتگي.. 61

3-6 رگرسيون.. 62

منابع فصل سوم.. 64

فصل چهارم

4-1 شاخص مزيت نسبي آشكار.. 66

1-1-4محاسبه مزيت نسبي.. 67

4-2 محاسبه تاثير گذاري متغيرهاي مدل.. 69

4-2-1 وارد كردن داده هاي متغيرها.. 69

4-3 مانايي داده هاي متغيرها.. 74

4-3-1 آزمون ريشه واحد براي متغير شاخص مزيت نسبي (RCA).. 75

4-3-2 آزمون ريشه واحد براي متغير ميزان توليد ميگوي پرورشي در ايران (P_IRIAQC).. 76

4-3-3 آزمون ريشه واحد براي متغير ميزان صيد ميگوي دريايي در ايران (P_IRICAP)   77

4-3-4 آزمون ريشه واحد براي متغير ميزان توليد ميگوي پرورشي در جهان (P_TAQC)   78

4-3-5 آزمون ريشه واحد براي متغير ميزان صيد ميگوي دريايي در جهان (P_TCAP)   79

4-3-6 آزمون ريشه واحد براي متغير ارزش تبديل دلار به ريال در بازار ايران (DTR)   80

4-3-8 آزمون ريشه واحد براي متغير ميانگين قيمت كليه محصولات ميگو (V_AvgT)   82

4-3-9 نتايج كلي آزمون ريشه واحد.. 83

4-4 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول.. 84

4-4-1 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير شاخص مزيت نسبي (RCA)   84

4-4-2 آزمون ريشه واحد براي براي تفاضل مرتبه اول متغير ميزان توليد ميگوي پرورشي در ايران (P_IRIAQC).. 85

4-4-3 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير  ميزان صيد ميگوي دريايي در ايران (P_IRICAP).. 86

4-4-4 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير ميزان توليد ميگوي پرورشي در جهان (P_TAQC).. 87

4-4-5 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير ميزان صيد ميگوي دريايي در جهان (P_TCAP).. 88

4-4-6 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير ارزش تبديل دلار به ريال در بازار ايران (DTR).. 89

4-4-7 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير ميانگين قيمت ميگوي يخ زده فرآوري نشده (V_Avgnpf).. 90

4-4-8 آزمون ريشه واحد براي تفاضل مرتبه اول متغير ميانگين قيمت كليه محصولات ميگو(V_AvgT).. 91

4-4-9 نتايج كلي آزمون ريشه واحد در تفاضل مرتبه اول.. 92

4-5 آزمون ريشه واحد جمله اختلال.. 93

4-6 تخمين ضرايب متغيرهاي مدل.. 94

منابع فصل چهارم.. 95

فصل پنجم

5-1 بررسي متغير شاخص مزيت نسبي آشكار.. 97

5-2 بررسي ضرايب مدل.. 98

5-2-1 توليد ميگو در ايران.. 99

5-2-2 توليد ميگو در جهان.. 100

5-2-3 قيمت ميگو.. 102

5-2-4 ارزش تبديل دلار به ريال.. 103

5-3 شناسايي مشكلات موثر.. 103

5-4 نتيجه گيري نهايي.. 106

منابع و مآخذ.. 108

چكيده

توسعه صادرات غير‌نفتي از مهم‌ترين اهداف كشور در سال‌هاي اخير به شمار مي‌رود. با توجه به اتكاي زياد كشور به صادرات نفت و نوسانات شديد قيمت آن مي‌توان به اهميت صادرات محصولات غير نفتي پي‌برد. در اين راستا به منظور توسعه صادرات غير‌نفتي رشد صادرات بخش‌هاي مختلف اقتصادي كشور ضروري است.

وجود امكانات بالقوه صيد و پرورش انواع آبزيان در بخش هاي شيلات باعث شده است تا اين بخش از ظرفيت‌هاي بالقوه بالايي جهت صادرات برخوردار باشد كه در صورت برنامه‌ريزي اصولي مي‌توان اين بخش را به عنوان يكي از منابع تامين ارز كشور مطرح كرد، اما به دليل وجود عوامل دروني و بيروني موثر هنوز صادرات ايران نتوانسته در بخش شيلات جايگاه واقعي خود را پيدا نمايد. بنابراين شناخت عوامل موثر بر افزايش صادرات اين بخش مي‌تواند رشد بسزايي در افزايش صادرات اين محصولات داشته باشد.

يكي از مستعدترين اقلام تشكيل‌دهنده صادرات در بخش شيلات ميگو مي‌باشد، پژوهش حاضر با هدف شناسايي عوامل موثر بر مزيت نسبي صادراتي بر مبناي شاخص مزيت نسبي آشكار بالاسا و ارائه راهكارهايي براي بهبود وضعيت در اين صنعت انجام گرفته است.

اين مدل بيان مي‌دارد كه دستيابي به مزيت نسبي صادراتي در صنعت و در نتيجه كسب موقعيت در سطح جهاني تابعي از تاثير متقابل، توليد داخلي ميگوي پرورش يافته، ميزان صيد ميگو از منابع طبيعي، توليد خارجي ميگوي پرورش يافته ، ميزان صيد ميگو در جهان، ميانگين قيمت ميگو فرآوري نشده، ميانگين قيمت كليه محصولات بدست آمده‌ و ارزش پول ملي است.

يافته‌ها و نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه صنعت ميگوي ايران از نظر مزيت صادراتي در وضعيت مناسبي قرار‌نداشته و بهبود اين وضعيت در‌گرو‌ برنامه‌ريزي اصولي و مناسب‌تر در بخش توليد و سرمايه‌گذاري بيشتر در اين بخش است. در پايان نيز به شناسايي مشكلات اين بخش پرداخته و نيز پيشنهاداتي براي بهبود و ارتقا وضعيت اين صنعت ارائه گرديده است.

1-1 موضوع تحقيق

اهميت صادرات غير‌نفتي و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادي كشورها همواره به عنوان يكي از موضوعات مهم مورد بررسي قرار گرفته است. از اين رو ميزان اثرگذاري عوامل موثر بر صادرات غير نفتي مي‌تواند به رشد صادرات كمك نمايد.

 بدون شك كشورهايي كه پايه اقتصاد آنها به صورت تك محصولي است، در بحران‌هاي اقتصادي، بيشتر در معرض خطر قرار مي گيرند و آسيب پذيرتر خواهند بود. از اين رو توجه به اقتصاد چند محصولي و توسعه در چندين بخش اقتصادي نظير صنايع و معادن، كشاورزي، خدمات و ... مي تواند هر كشوري را از بحران‌هاي اقتصادي مختلف نجات دهد.

سازمان شيلات ايران به عنوان سازمان مسئول براي ساماندهي توليد آبزيان دركشور نسبت به ساير سازما‌ن‌هاي مسئول در وزارت كشاورزي جوان‌تر و از قدمت كمتري برخوردار مي باشد.از نظر توليد مشابه دام و طيور سهم توليد آبزيان در كشور در سال 1389 تنها 13% از كل اين گروه از توليدات مي‌باشد و از نظر ارزش افزوده نيز تنها 2% از كل توليدات كشاورزي است كه نشانگر كم‌توجهي به اين زيربخش است. هر چند در سال‌هاي اخير ارزش غذايي آبزيان براي مصرف انساني بيشتر نمايان شده و كشورهاي توسعه يافته در دو دهه اخير تلاش بسياري براي افزايش سرانه مصرف آبزيان بكار گرفته‌اند ولي در ايران كماكان روند مصرف انساني آبزيان كمتر از نصف متوسط جهاني است و روند افزايش مصرف به كندي در حال افزايش است.[1]

صنعت ميگوي ايران نيز كه در زير مجوعه صنايع شيلات قرار مي‌گيرد، مي‌تواند به عنوان يكي از صنايع مهم‌غيرنفتي در سبد صادراتي كشور، نقش موثري را به خود اختصاص دهد. اما متاسفانه در سال‌هاي اخير صادرات ميگوي ايران در مقايسه با صادرات جهاني با نوسانات شديدي رو‌به‌رو بوده است.

اما سوال اساسي كه در اين پايانامه قصد داريم به بررسي  و در نهايت پاسخ‌گويي به آن بپردازيم اين است كه، ساير كشورهاي صادر‌كننده اين محصول ارزشمند نسبت به كشورمان از چه ويژگي‌هاي مثبتي  برخوردار هستند تا بتوانيم با شناسايي اين ويژگي‌ها گامي مثبت را در جهت ارتقائ وضعيت رقابتي اين صنعت برداريم.

1-2 تشريح و بيان مساله

با بررسي اطلاعات ارائه شده از سالنامه شيلات ايران مي‌توان دريافت كه با وجود توسعه جهاني صنعت پرورش ميگو و نيز افزايش سهم آن در تجارت آبزيان متاسفانه صادرات اين محصول در ايران در طي سال‌هاي قبل نه تنها افزايش نيافته بلكه در بسياري از ادوار كاهش چشمگيري داشته و باعث ايجاد نوسانات شديدي از لحاظ مقداري و ارزشي (دلاري)  گرديده است.[2]

نمودار 1- 1 ميزان صادرات ميگو[2]

در طول دهه 1340 ميگوي ايران به 5 كشور صادر شده است . در طول دهه 1350 كه مصادف با وقوع انقلاب و برخي ناآرامي‌ها در كشور بود حداكثر صادرات ميگو به 1000 تن بالغ شده كه به 7 كشور صادر گرديده است.

درواقع در طول سال‌هاي 38-58 تعداد بازارهاي صادراتي ميگو حداكثر 8 كشور بوده است . در طول دهه 1360 بخصوص از سال‌هاي 1367 ميزان صادرات ميگو به يكباره از لحاظ وزني افزايش يافته است . بطوريكه صادرات ميگو از 75 تن در سال 1359به1066 تن در سال 1369 افزايش يافته است. [3]

در سال 1372 به بعد تعداد بازارهاي صادراتي به دليل حجم بالاي توليد و صادرات و فعاليت شركت‌هاي صادراتي حدود بيش از 2 برابر افزايش يافته است . بر اساس اطلاعات ارائه شده، در سال 77 -79 تعداد بازارهاي هدف 12 كشور بوده است. در سال 80 تعداد بازارهاي هدف به 10 كشور كاهش يافت . در حاليكه در سال‌هاي 81  و  82تعداد كشورهاي واردكننده ميگوي ايران به ترتيب به 18 و 17 كشور رسيد. [3]

     در سال 80 تعداد بازارهاي هدف به 10 كشور كاهش يافت . در حاليكه در سال‌هاي 81 و 82 تعداد كشورهاي واردكننده ميگوي ايران به ترتيب به 18 و 17 كشور رسيد . [3]

در دهه 80 وضعيت صادراتي ميگوي ايران به علل بسياري از يك روند رو به رشد ثابت برخوردار نبوده و با مشكلات بسياري مواجه گرديده كه به آن خواهيم پرداخت.[2]

سوالي كه در اينجا مطرح مي‌گردد اين است كه چرا اين صنعت بايد با چنين نوساناتي در صادرات خود رو‌به‌رو گردد در حاليكه اگر طي اين سال ها تحقيقي انجام مي‌گرفت، حداقل با شناسايي مزيت‌هاي نسبي اين محصول ارزشمند و عوامل اثر‌گذار بر آن مي‌توانست رشد پايدار خود را ادامه دهد.

در اين راستا قصد داريم مزيت نسبي صادراتي كشورهاي توليد كننده و صادر كننده ميگو را از طريق شاخص مزيت نسبي آشكار[1] بالاسا[2] با يكديگر مقايسه كنيم. پس از محاسبه اين شاخص به بررسي عوامل موثر بر مزيت صادراتي در صادرات اين كالاي ارزشمند خواهيم پرداخت.

علاوه بر اين ما در اين تحقيق سعي خواهيم كرد با بررسي مزيت نسبي ايران در صادرات ميگو و عوامل موثر بر‌آن ، به شناسايي موانع و مشكلات پرداخته و با ارائه راهكارهاي مربوطه به دست اندركاران  و سياست گذاران صادراتي كشور در اعتلاي اين صنعت ياري  رسانيم. در اين راستا بكارگيري يك مدل جامع مي‌تواند صحت و جامع بودن بررسي انجام شده را تضمين كند.

1-3 اهميت و ضرورت حل مساله

آمار مربوط به سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد كه اين صنعت با تحولات و مشكلات عديده اي  به‌ويژه  از سال 1387 و با اجراي طرح هدفمند كردن يارانه ها و پيامدهاي مثبت و منفي مربوط به آن نظير افزايش قيمت و كاهش توليد رو‌به‌رو بوده است بنابراين ضرورت انجام تحقيق در اين صنعت بيش از پيش روشن مي‌شود. متأسفانه علي‌رغم نقشي كه اين صنعت در اشتغال، صادرات، افزايش درآمدهاي ارزي و ... دارد؛ تاكنون بطور علمي به بررسي نقاط قوت و ضعف اين صنعت پرداخته نشده است، در حاليكه انجام تحقيقات جامع و اطلاع رساني صحيح از سوي دولت مي‌تواند سرمايه‌هاي كشور را در جهت تقويت بخش‌هاي مرتبط با اين صنعت  مثل صنايع توليد غذاي ميگو، صنايع فرآوري ميگو و صنايع بسته‌بندي ميگو هدايت كند و موجبات ايجاد اشتغال، افزايش درآمد ارزي و پيشرفت صنايع مرتبط با آن را در حد استانداردهاي بين المللي فراهم كند.

جهت توسعه صادرات غيرنفتي، با شناسايي اولويت‌هاي سرمايه‌گذاري؛ توان كشور و سرمايه‌گذاران و كارآفرينان داخلي بايد بر بخش‌هايي متمركز شود كه به تقويت و ايجاد مزيت‌هاي رقابتي آنها كمك مي‌كند.

اميد است اين تحقيق به عنوان راهنمايي براي اقدامات آتي دولت و سرمايه گذاران در بخش‌هاي صادراتي مورد استفاده قرار گيرد و پيشنهاداتي را براي صادركنندگان جهت تقويت بخش هاي ضعيف تر، و در نهايت توسعه صادرات اين محصولات ارائه نمايد.

1-4 گزاره هاي مسئله

 از موضوع تحقيق خاص‌تر است و دامنه‌ي مسئله‌ي تحقيق را محدود مي‌نمايد. گزاره هاي مسئله محقق را در تدوين طرح و گزارش تحقيق هدايت مي‌كند. براي عملي بودن يك تحقيق، موضوع به مسئله‌ي خاصي محدود مي‌شود. اگر مسئله كلي و يا داراي متغيرها و مفاهيم متعدد باشد، تفسير نتايج  آن مشكل خواهد بود. لذا مسئله بايد چنان بيان شود كه محدود باشد.

1-4-1 اهداف تحقيق

هدف از انجام اين تحقيق بررسي مزيت نسبي ايران در صادرات ميگو نسبت به كشورهاي صادر كننده ديگر است كه قصد داريم در اين تحقيق آن را مورد بررسي قرار دهيم.

در واقع اهداف اصلي

...

در اين سايت فقط تكه اي از متن اين پايان نامه درج شده
ادامه در سايت منبع :پايان نامه شناسايي عوامل موثر بر مزيت نسبي ايران در صادرات ميگو...